مفهوم عقل از ديدگاه دو شارح اصول كافى - صفحه 186

3 . ملّا صدرا به معناى دوم مورد نظر علّامه مجلسى اشاره نكرده است.
4 . علّامه مجلسى معناى دوم مورد نظر ملّا صدرا را بيان ننموده است.

اعتبار روايات عقل از ديدگاه علّامه مجلسى و ملّا صدرا

به كمك دلايل، قرائن و شواهد مى توان معتبر بودن برخى از رواياتى را كه در صدد تعريف عقل برآمده اند، از نظر علّامه مجلسى و ملّا صدرا اثبات كرد. برخى از تصريحات و قرائنى كه در عبارات علّامه مجلسى مى توان ديد عبارتند از:
1 . در مقدمه مرآة العقول درباره اعتبار روايات الكافى تصريح شده است:
خلاصه مطلب در اين باره و آنچه در نزد من، حق است، اين است كه وجود خبر در امثال اين اصول معتبر، جواز عمل به آن را در پى دارد، اما چاره اى از رجوع به سندها نيست تا در هنگام تعارض، بعضى از آنها بر بعضى ديگر ترجيح داده شود؛ زيرا معتبر بودن همه اين اسناد منافاتى با قوى تر بودن بعضى از آنها ندارد. و بطلان سخن گزافه گويان كه گفته اند: «همه كتاب الكافى بر حضرت قائم عليه السلام عرضه شده، چون شيخ كلينى در شهر سفرا بوده است» بر هيچ عاقلى پوشيده نيست. آرى، انكار نكردن آن حضرت و پدرانش ـ صلوات اللّه عليه و عليهم ـ كلينى و امثال او را در تأليفات و رواياتشان، از چيزهايى خواهد بود كه «ظن قريب به يقين» را به همراه دارد كه ايشان عليه السلام به كار آنان رضايت داشته اند و عمل به اخبار آنان را تجويز نموده اند. ۱
2 . وى در «كتاب العقل و الجهل»، روايات يكم و دهم و هجدهم را «صحيح» و روايات چهارم و پنجم و سى و دوم را «موثق» مى داند. همان، ذيل روايات مذكور. البته هر يك از اين روايات، يك جنبه از ابعاد حقيقت عقل را نزد معصومين عليهم السلام تبيين مى كند.
3 . بيشترين روايات پيرامون عقل در كتاب گرانسنگ بحار الأنوار گرد آمده است. بر اساس ديدگاه كسانى كه بر اين باورند علّامه مجلسى در اين دايرة المعارف حديثى فقط در صدد جمع آورى احاديث نبوده؛ بلكه روايات و احاديثى را كه داراى ارزش و اعتبارند ثبت، تدوين و ضبط نموده است، مى توان ادعا كرد روايات عقل داراى

1.مرآة العقول، ج ۱،ص ۲۲.

صفحه از 200