معناى ششم

الف . ملّا صدرا حديث اول را به معناى ششم از معانى عقل دانسته است. ^۱
متن حديث:
عن أبى جعفر عليه السلام قال: لمّا خلق اللّه العقل استَنْطَقَه ثم قال له: أقبِل فأقبَل ثم قال له: أدبر فأدبر، ثم قال: و عزتى و جلالى ما خلقت خلقا هو أحب إلىّ منك و لا أكملتك الا فيمن اُحب، أما انى إياك آمر و إياك أنهى و إياك اعاقب و إياك اُثيب؛ ^۲
امام باقر عليه السلام فرمايد: چون خدا عقل را آفريد، از او باز پرسى كرده، به او گفت: پيش آى، پيش آمد، گفت: باز گرد، بازگشت، فرمود: به عزت و جلالم سوگند، مخلوقى كه از تو نزد من محبوب تر باشد نيافريدم و تو را تنها به كسانى كه دوستشان دارم به طور كامل دادم. همانا امر و نهى، كيفر و پاداشم متوجه توست.
ايشان در شرح حديث مى فرمايد:
إن هذا العقل، أوّل المخلوقات و أقرب المجعولات الى الحقّ الأوّل و أعظمها و أتمّها و ثانى الموجودات فى الموجوديّة؛ ^۳
اين عقل، نخستين آفريده و نزديك ترين مخلوق به خداوند و بزرگ ترين و كامل ترين آنها و دومين موجود است.
ب . ملّا صدرا حديث چهاردهم را نيز به معناى ششم از معانى عقل دانسته است. ^۴
حضرت صادق عليه السلام در اين حديث مى فرمايد:
خداى عزوجل عقل را از نور خويش و از طرف راست عرش آفريد و آن، مخلوق اول از روحانيين است؛ پس به او فرمود: پس رو، او پس رفت؛ سپس فرمود: پيش آى، پيش آمد... . ^۵