اهل الأرض كما خذلهم عند اهل السماء... فدريت بما القيت اليك، انّ حقيقة العلم لا توجد إلاّ في اخبارهم وانّ سبيل النجاة لا يعثر عليه الاّ بالفحص عن آثارهم. فصرفت الهمة عن غيرها اليها و اتكلّت فى اخذ المعارف عليها... . ^۱
... مردم روزگارم را بر نظريه هاى ناپيوسته و هواهاى گوناگون يافتم؛ به گونه اى كه جهل و نادانى در درونشان لانه ساخته و فتنه ها در خويش غرقشان كرده و انگيزه هاى گوناگون به راهشان افكنده و گمراهى آنان را در بيابان ها و صحراها رهايشان كرده است. گروهى از آنان آنچه را كه از پس مانده هاى گمراهان ومنكران شريعت پيامبران و قوانين رسالت فرا گرفته اند، حكمت نام نهاد، و پيش روان آنان در اين سر در گمى و كورى را پيشواى خود مى شمردند... و گروهى ديگر راه و روش بدعت گذاران و هوا پرستانى منتسب به فقر و فنا را پيموده اند؛ كسانى كه در دنيا و آخرت جز بدبختى وسيله روزى ندارند و خداوند آنان را در نزد زمينيان رسوا و در پيش عرشيان ذليل ساخته است... از آنچه كه پيش از اين گفتم، به خوبى پيداست كه حقيقت علم جز در اخبار امامان عليهم السلام يافت نمى شود و راه رستگارى بجز از راه جستجو در آثارشان به دست نمى آيد. از اين روى، همت خويش را از ديگر دانش ها به دانش حديث برگرداندم و در دست يابى به معارف، بر اين آثار تكيه زدم.
مرحوم مجلسى در پى چنين احساسى، رويكردى جدّى به حديث پيدا كرد و در همين راستا به تدريس و بحث درباره روايات كتب روايى متداول زمان خويش از قبيل كتاب كافى پرداخت و حاصل اين مباحث را در شكل تعليقه بر كتاب ياد شده، به طور متفرّق و نامنظم نگاشت. وجود اين يادداشت ها و احساس ترس نسبت به از بين رفتن آنها، كنار درخواست فرزندش محمد صادق مجلسى مبنى بر نگارش شرحى كامل بر احاديث كتب مرسوم و متداول حديثى، علامه را به فكر تنظيم يادداشت هاى