مى رسند، اكتفا كنم و به يارى خداوند، بدون نام بردن و ايراد گرفتن، سخن پاره اى از محشين و نكته هاى آنان و نيز آنچه كه از زبان آنان شنيده ام، خواهم آورد.
بنابر گفتار فوق، نخستين مبحثى كه مى توان بر آن پرداخت، موضوع اعتبار احاديث و شيوه علّامه در اين خصوص است.

بحث اعتبار احاديث در مرآة العقول

مرحوم علّامه مجلسى در بحث هاى مربوط به درجه اعتبار احاديث، از دو شيوه اعتبار سندى و اعتبارى محتوايى بهره مى گيرد، در مواردى، حديثى را با ترازوى رجال مى سنجد و صحت و سقم آن را مى نماياند و در مواردى، ضعف سندى حديث را در سايه محتوا و متن حديث ناديده گرفته و حديث را معتبر مى داند. در مباحث سندى، ضمن توجّه به شيوه مشهور، ديدگاه رجالى خويش را نيز يادآور مى شود و در مواردى به علل اين اختلاف رأى مى پردازد.

اعتبار محتوايى

مرحوم مجلسى اعتبار سندى را شيوه كافى براى صحّت يا سقم روايات نمى داند و در بسيارى موارد از محتوا و مضمون روايت و نيز از ساختار كلام و عبارت، به صحّت صدور روايت حكم مى كند. در مجموع مرآة العقول، موارد فراوانى را مى توان براى اين مدّعا ذكر كرد در ذيل نمونه هايى يادآورى مى شود:
در جلد بيست و پنجم، ذيل خطبة الوسيلة اميرالمؤمنين عليه السلام مى نويسد:
الحديث الرابع ضعيف؛ لكن هذه الأخبار قوة مبانيه ورفعة معانيها، تشهد بصحتها، ولا تحتاج الى سند، مع انّ هذه الخطبة من الخطب المشهورة عنه عليه السلام ^۱ .
در جاى ديگر همين مجلد، ذيل خطبه طالوتيه اميرالمؤمنين عليه السلام مى نويسد:
الحديث الخامس، ضعيف على مصطلح القوم؛ لكن بلاغة الكلام و غرابة