علامه مجلسى و مرآة العقول - صفحه 267

ترديد كرد كه ما تا ظهور حضرت قائم عليه السلام مكلّف به عمل و خواندن همين قرآن هستيم. اين امر از طريق روايت معصومان عليهم السلام معلوم و متواتر است.
شبيه چنين بيانى را در ذيل آيه «فَإِن تَنَـزَعْتُمْ فِى شَىْ ءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللَّهِ وَالرَّسُولِ...» دارد. ۱ نتيجه و آثار مترتب بر نظريه امكان تحريف، چنان گسترده و زيان آور است كه با توصيه هايى از اين دست كه ما مكلّف به عمل به مصاحف موجود هستيم، نمى توان از آثار مخرّب آن جلوگيرى كرد. ردّ رواياتى كه سخن از نقص و يا زياده در قرآن دارند، با توجّه به وجود جريان هاى حديث ساز و بويژه غاليان، به مراتب قابل پذيرش تر از توجيه ها فوق است، بويژه آن كه بنابر باور شيعيان جمع قرآن و حفظ آن را خداوند خويش تضمين كرده است و حفظ و جمع آن يكى از معجزات قرآن است ۲ ـ و در رواياتى كه معارض با قرآن هستند ـ نبايد چنان مشكل باشد كه نيازمند چنان توجيهاتى باشد.

مباحث غير حديثى در مرآة العقول

مرحوم مجلسى در شرح و تفسير احاديث، به تبيين محتواى احاديث بسنده نكرده است؛ بلكه در بسيارى از موارد به تفصيل در مباحث غير حديثى وارد شده است و بحث هايى از قبيل مباحث ادبى، كلامى، تفسيرى، فلسفى و فقهى را نيز مورد بررسى قرار داده است:

1. بحث فلسفى

مرحوم مجلسى با آن كه نسبت به فلسفه و حكمت، ديد خوبى ندارد و در بسيارى موارد، موضع گيرى هاى تندى عليه فيلسوفان دارد، در عين حال با توجّه به پيشينه تحصيل خود، گاه به بحث هاى فلسفى كشانده شده است. در مواردى پس از نقل كلام فيلسوفان مى افزايد: «و ليس لهم على هذه الأمور دليل الا مموّهات شبهات أو خيالات غريبة زيّنوها بلطائف عبارات». ۳ مجلسى مباحث فلسفى را بيشتر در

1.مرآة العقول، ۳، ص ۱۸۰.

2.الميزان فى تفسير القرآن، ج ۱۲، ص ۹۵ به بعدى در اين مجلد ذيل آيه ۹ حجر علّامه بحث تفصيل درباره حفظ قرآن دارد مطالعه آن مفيد است.

3.مرآة العقول، ج ۱، ص ۲۷.

صفحه از 274