يك مناظره علمى در پاسخ علامه قاضى خضرى - صفحه 277

به خود گرفت به طورى كه قرظة بن كعب چون از سوى خليفه دوم مأموريت يافت به عراق برود پس از ورود به عراق از وى خواستند تا حديث پيامبر را به آنان بازگو كند. قرظة بن كعب گفت: عمر ما را از نقل حديث منع نموده است. ۱
خليفه دوم سه نفر از محدثين معروف (ابن مسعود ابو درداء و ابوذر) را براى ممانعت از نقل حديث تحت نظر قرار داد. ۲

4. حديث در دوران عثمان

همين وضع در دوران خلافت دوازده ساله عثمان بن عفان نيز ادامه يافت به طورى كه در منابع تاريخى حديثى نقل شده است كه او در بالاى منبر اعلان نمود: نقل هر حديثى از رسول خدا صلى الله عليه و آله به جز حديث هايى كه خود او در دوران دو خليفه گذشته شنيده است شديدا ممنوع مى باشد.
(لا يحل لأحد أن يروى حديثا عن رسول اللّه لم اسمع به فى عهد ابى بكر ولا عمر). ۳

5. قلّت حديث خلفا در منابع اهل سنت

نتيجه اين سياست در نقل و كتابت حديث از سوى خلفا اين بود كه سائب بن يزيد متوفاى سال 80 كه خود از صحابه رسول خدا صلى الله عليه و آله است مى گويد: من از مدينه تا مكه با سعد بن مالك ۴ هم سفر شدم؛ سعد در طول اين سفر حتى يك حديث هم از رسول خدا صلى الله عليه و آله نقل ننمود. ۵
گفتار سائب بن يزيد حقيقتى است كه امروز مى توانيم در منابع مورد اعتماد و مجموعه هاى حديثى اهل سنت از صحاح و سنن به وضوح لمس و درك كنيم و با توجه به اين مجموعه ها ملاحظه خواهيد فرمود كه تعداد احاديثى كه از خلفا نقل شده

1.مستدرك حاكم، ج ۱، ص ۱۰۲؛ سنن ابن ماجه، ج ۱، باب ۳؛ طبقات ابن سعد، ج ۶، ص ۷؛ جامع بيان العلم، ج ۲، ص ۱۴۷؛ سنن دارمى، ج ۱، ص ۸۵؛ تذكرة الحفاظ، ج ۱، ص ۳.

2.مستدرك حاكم، ج ۱، ص ۱۱۰.

3.مسند امام احمد بن حنبل، ج ۱، ص ۳۶۳؛ طبقات ابن سعد، ق ۲، ج ۲، ص ۱۰۰.

4.بنا به نقل استيعاب، ج ۲، ص ۶۰۲ وى از علماى انصار بود و از رسول خدا حديث هاى فراوان فرا گرفته بود.

5.سنن ابن ماجه، ج ۱، ص ۱۲.

صفحه از 310