محمد بن يعقوب كلينى - صفحه 159

عقل به مانند قطبى است كه همه از او نيرو مى گيرند و به وسيله او حركت مى كنند، خداوند به وسيله عقل با مردم احتجاج مى كند و ثواب و عقاب و پاداش و جزاء به اندازه عقل و خرد انجام مى گيرد.

مؤلف گويد:

ثقة الاسلام كلينى رضى الله عنه در مقدمه طولانى كتاب كافى نكاتى را متذكر شده اند، و علت تأليف كتاب را بيان كرده اند، ما اكنون درباره آن چند مورد مطالبى را به نظر خوانندگان اين كتاب مى رسانيم.
اول: كلينى تصريح مى كند كه يك نفر او را به نوشتن كتاب شريف كافى در اخبار و روايات تشويق كرده و اين كه كتاب مورد نظر بايد جامع و كافى باشد، خوانندگان و مراجعه كنندگان را از كتاب هاى مختلف بى نياز كند، او نام درخواست كننده را ذكر نكرده و از او به عنوان برادر ياد نموده است.
در كافى آمده كه آن شخص در جايى زندگى مى كند كه در آنجا عالمى وجود ندارد، و او نمى تواند در هنگام اختلاف روايات در يك موضوع حقيقت را دريابد، از اين نكته معلوم است كه او در بغداد، كوفه، رى، و يا قم زندگى نمى كرده، و در مكانى بوده كه دسترسى به عالم نداشته است.
دوم: درخواست آن شخص از ثقة الاسلام كلينى اين بوده كه وى كتابى جامع و كافى را تأليف كند، و مؤمنان را از ساير كتب و تأليفات در موضوع حديث و روايت بى نياز نمايد ظاهرا نام «كافى» براى اين كتاب از اين جا گرفته شده است، زيرا كلينى در مقدمه كتاب براى تأليف خود نامى انتخاب نكرده است.
در مقدمه كتاب در مورد درخواست آن برادر از ثقة الاسلام رضى الله عنه چنين آمده است او گويد: «انك تحبّ ان يكون عندك كتاب كاف يجمع من جميع فنون علم الدين و العمل به بالاثار الصحيحة عن الصادقين عليهم السلام و السنن القائمة التى عليها العمل».
سوم: ابو جعفر كلينى در مقدمه كتاب از عقل ستايش مى كند و مردم را به تعقل و تفكر تشويق مى نمايد، ولى در عين حال عقل را كافى نمى داند و كسانى كه عقل گرا

صفحه از 178