محمد بن يعقوب كلينى ملقّب به ثقة الاسلام كلينى - صفحه 276

تاكنون نقاط مبهم و نامعلوم فراوانى در شرح حال زندگيش موجود است كه على رغم تلاش ها و تحقيقات زيادى كه امروزه به عمل آمده، بى نتيجه مانده و پرده از آن ساليان درازى، كه اين وارث انبياء در خدمت به اسلام برداشته نشده است.
آنچه از تاريخ مى توان استفاده كرد اين كه كلينى، نواب خاص امام زمان عليه السلام را درك كرده و بسيارى از احاديث و اخبار را از مصدر اصلى و دست اولش اخذ كرده است.
سال ولادت مرحوم كلينى معلوم نيست، ولى سال وفاتش را 328 يا 329 هجرى ذكر كرده اند. مكان ولادت او قريه اى است به نام كلين كه لقب آن بزرگوار مشتق از اسم همين قريه است. كلين قريه اى است در 38 كيلومترى جنوب غربى شهر رى، و از اين قريه فقها و محدثين زيادى برخاسته اند كه از آن جمله محمد بن يعقوب كلينى «ثقة الاسلام» و دايى او مرحوم «علّان» است.
مرحوم كلينى مدتى در كلين به امامت و رهبرى تشيع پرداخت، و سپس به بغداد هجرت كرد و در آن جا نيز به تدريس علوم اهل بيت اشتغال داشت.
نجاشى مى گويد: «او در زمان خود، شيخ و پيشواى شيعه بود در رى، او حديث را از همه بيشتر ضبط كرده و بيشتر از همه مورد اعتماد است».
ابن طاووس حلى مى گويد: «توثيق و امانت كلينى مورد اتفاق همگان است».
ابن اثير صاحب كتاب الكامل فى التاريخ مى گويد: «او به فرقه اماميه در قرن سوم هجرى زندگى تازه اى بخشيد، و پيشوا و عالم بزرگ و فاضل و مشهور در آن مذهب است».
ابن حجر عسقلانى مى گويد: «كلينى از رؤساى فضلاى شيعه است در ايام مقتدر عباسى».
ملا محمد تقى مجلسى مى گويد: «حق اين است كه در ميان علما شيعه مانند كلينى نيامده است، و هر كه در اخبار و ترتيب كتابت او دقت كند در مى يابد كه او از جانب خداوند تبارك و تعالى مؤيد بوده است».
محقق حلى در مقدمه معتبر مى گويد: «نظر به اين كه فقها ما رضوان اللّه عليهم

صفحه از 280