اقتداء به مستشرقين و تقليد از آنها
متأسفانه برخى از مسلمين هم تحت تأثير مستشرقين قرار گرفته در مورد تفكر اعتقاد به مهدى عليه السلام نظراتى مانند آنان دارند. شيخ احمد ابوزهره استاد الأزهر اين تفكر را به دليل آن مى داند كه مذهب شيعه آميخته به افكار فارسى و گرايش هاى فلسفى است و چون فارسيان عقيده به وراثت داشتند و يا حتى گرايش به يهوديان در آنها موجود بود اين عقيده را پديد آورده اند. ۱
دكتر احمد امين آرزوى شيعه براى قدرت و رهايى، خصوصا پس از شهادت ائمه عليهم السلام و فشار امويان و عباسيان را دليل اين امر عنوان كرده است. ۲
به صورت كلى نظرات مستشرقين و مقلدان آنها بر حول دو محور است:
1. اساس عقيده به حضرت مهدى عليه السلام از يهود يا نصارى يا هر دو است.
2. اسباب به وجود آمدن آن عواملى چون جهل مسلمانان، ارتباط با ديگر اديان، فشار سياسى و فقدان عدالت اجتماعى است.
نقد و بررسى نظرات مستشرقان و مقلدان آنان
اولاً بايد اذعان كرد كه اعتقاد به ظهور منجى در آخر الزمان يك اعتقاد جهانى است و همه اديان و بيشتر ملت ها به آن پايبندند.
ثانيا اين اعتقاد از ابتكارات شيعه نيست، بلكه همه مسلمانان بر ظهور حضرت مهدى عليه السلام اجماع دارند، اختلاف در مصداق است نه اصل ظهور. حتى منكران اين عقيده همچون ابن خلدون و احمد امين هم به اجماع مسلمانان بر اين امر اعتراف دارند. تنها تفاوت دو فرقه اين است كه اهل سنت معتقدند مهدى عليه السلام هنوز متولد نشده در حالى كه شيعه وى را فرزند حسن بن محمد العسكرى عليه السلام مى دانند. پس اعتقاد به ظهور مهدى عليه السلام از مروجات شيعه نيست، بلكه همه مسلمانان به آن اعتقاد دارند و در غير اين صورت ديگر مسلمانان آن را انكار مى كردند.
1.الامام زيد، ابوزهره، ص ۱۰۱.
2.ضحى الاسلام، احمد امين، ج ۳، ص ۲۴۱ـ۲۴۲.
