دينورى، ابن عبدربه، ابن حجر عسقلانى و...). ۱
ج) نقل حديث توسط خود كلينى از سه طريق ديگر.
بررسى احاديث «من مات و لم يعرف امام زمانه مات ميتة جاهلية».
مضمون اين حديث به چند صورت در كافى وارد شده است و 25 حديث در سه باب اختصاصى وجود دارد. از منكرين اين حديث ابوزهره و احمد امين هستند. ابوزهره كه كلينى را معتقد به تحريف قرآن مى داند، مى گويد: نمى توانيم بگوييم كلينى سليم الاعتقاد است، بنابراين هيچ كدام از روايات وى از امام صادق عليه السلام را بدون بررسى نمى پذيريم. ۲
نقد و بررسى
اولا ابوزهره در اتهامات خود بر كلينى صادق نيست، زيرا چگونه كلينى معتقد به تحريف قرآن شده، در حالى كه همه محققان شيعه وى را سليم الاعتقاد مى دانند. ثانيا اثبات صداقت كلينى در نقل اين حديث و صحت آن از دو راه امكان دارد:
الف) علماى زيادى از اهل سنت و شيعه كه اين حديث را نقل كرده اند و شيخين نيز در زمره آنانند همچنين ابن حبل، ابوداود طبرانى، حاكم، ابونعيم اصفهانى، بيهقى، ابن اثير و...حديث را در كتب خود آورده اند و از علماى شيعه عبداللّه بن جعفر حميرى، محمد بن حسن صفار، على بن الحسين بابويه، كشى، صدوق و... از ناقلان اين حديثند، كه بسيارى از اين محدثان قبل از كلينى حديث را نقل كرده اند.
ب) حديث دلالت بر صحت قول شيعه هر كدام از ائمه عليهم السلام امام زمان خود است.
بررسى احاديثى كه بيان مى كند: «مهدى عليه السلام مانند داود عليه السلام حكم مى كند و بيّنه و گواه نمى گيرد».
در كافى چند حديث به اين مضمون وارد شده است. ۳ منكرين اين احاديث آن را افتراهاى يهود دانسته اند؛ دكتر عبداللّه الغفارى مدعى اين مطلب شده مى گويد: «اينان
1.ر.ك: المعيار و الموازنة الامكانى، ص ۸۱.
2.الامام الصادق، ص ۱۹۵ـ ۱۹۶.
3.اصول الكافى، ج ۱، ص ۳۲۷ و ۳۲۸ و ۴۲۶.
