پژوهشى جديد در كتاب كافى - صفحه 320

سند) مى باشد و نشانه هايى از آن در اصطلاح علم درايه با عنوان «بدل» از اقسام علو سند ديده مى شود.
بهر حال به دو نمونه از كاربرد اين روش در كافى اشاره مى كنيم.
نمونه اوّل:
باب التمر از كتاب الأطعمة كافى دقيقا با باب التمر از كتاب المآكل محاسن مرتبط است حديث اول تا ششم اين باب كافى، در محاسن با ارقام 779، 780، 784، 785، 794 نقل شده كه ترتيب آنها دقيقا يكسان است و هرچند تنها در حديث اول و دوم نام احمد بن محمد بن خالد آمده بنظر مى آيد كه تمام 6 حديث برگرفته از محاسن است.
حديث 8 ـ 16 اين باب نيز در محاسن با ارقام 769، 770، 773، 774، 775، 778، 804، 806، 817.
چنانچه مى بينيد ترتيب اين احاديث هم دقيقا يكسان است و با اين كه نام احمد بن أبى عبد اللّه تنها در دو حديث 8 و 9 كافى واقع شده و سائر احاديث با اسناد گوناگون نقل شده، ظاهرا تمامى احاديث كافى برگرفته از محاسن برقى است.
نمونه دوم:
عنوان باب «أكل الرجل فى منزل أخيه بغير إذنه» از كتاب الأطعمة كافى ۱ دقيقا در محاسن، كتاب المآكل، باب 21 (ص 415) ديده مى شود و ظاهرا عنوان باب كافى از محاسن اخذ شده است.
در اين باب 5 روايت وجود دارد كه تنها در روايت دوم نام احمد بن محمد بن خالد ديده مى شود ولى اين 5 روايت با ترتيبى (تقريبا) مشابه در محاسن با ارقام 172، 175، 174، 176، 177 نقل شده است.
اين گونه يكسانى يا شباهت بسيار ترتيب احاديث كافى و محاسن را كه در كتاب هاى اطعمه، اشربه، دواجن (همگى از جلد ششم كافى) فراوان ديده مى شود، نمى توان تصادفى دانست، بلكه از اقتباس احاديث از محاسن خبر مى دهد، هرچند به

1.كافى، ج ۶، ص ۲۷۷.

صفحه از 342