كلينى و كافى - صفحه 388

كتاب كامل الزيارات)؛
2. محمد بن إبراهيم نُعمانى معروف به إبن أبى زينب، (صاحب كتاب الغيبة)؛
3. محمد بن أحمد صفوانى؛ مشهور است كه اين دو نفر (نُعمانى و صفوانى) از شاگردان مخصوص كلينى بودند و كتاب كافى را نسخه بردارى و روايت كرده اند؛ ۱
4. محمد بن على ماجيلويه؛
5. هارون بن موسى تَلَّعُكبَرِى (م 385 ق).
تأليفات: ۲
1. تعبير الرؤيا: (احاديث مسندى از خواب و تعبير خواب كه شيخ طوسى از اين كتاب به نام تفسير الرؤيا ياد مى كند). ۳
2. الرد على القَرامَطه: اين كتاب در ردّ جريان «قَرامَطه» نوشته شده بود جريانى كه از فرقه «اسماعيليه» جدا شده بود. آنها پيرو فردى به نام «حَمدان بن اشعث» ملقب به «قَرمط» بودند. ۴
3. الرسائل (رسائل الأئمه): شامل نامه هايى از ائمه به فرزندان و ياران خود بود.
4. كتاب الرجال: اين كتاب در دانش رجال بوده است.
5. ما قيل فى الائمة من الشعر: شامل اشعارى كه شعرا در فضايل ائمه عليهم السلام سروده بودند.
6. الكافى: به اين كتاب به تفصيل خواهيم پرداخت. ۵
از آثار متعدد و ارزشمند مرحوم كلينى تنها كتاب كافى ايشان به دست ما رسيده است. كتاب الرسائل نيز تا قرن ها موجود بوده است، چنان كه سيد بن طاووس (م664ق)

1.در اين باره ر.ك: الكافى، مقدمه حسين على محفوظ، ص ۱۹ به نقل از عين الغزال، ص ۱۲ و مرآة العقول، ج ۱، ص ۳۹۶ چاپ سنگى (= ج ۶، ص ۹ چاپ جديد) نيز ر.ك: مقدمه فارس حسون كريم بر كتاب الغيبة محمد بن إبراهيم نُعمانى، ص ۹.

2.رجال نجاشى، ص ۳۷۷.

3.فهرست كتب الشيعه و اصولهم، ص ۲۱۰.

4.در اين باره ر.ك: مشكور، فرهنگ فرق اسلامى، ص ۳۵۸ـ۳۶۰.

5.آقابزرگ تهرانى در الذريعه دو كتاب ديگر به نام «خصائص الغدير» و «كتاب الدعاء» را نيز به مرحوم كلينى نسبت داده است (الذريعه، ج ۷، ص ۱۷۳ و ج ۸، ص ۱۸۴).

صفحه از 422