15
الکشف الوافي في شرح أصول الکافي

عزله عن وزارة شيراز

وقال محمّد يوسف واله القزويني الإصفهاني:
ديگر از وقايع اين سال [1066] سعادت اشتمال، مناقشه و معارضه كتّاب دفترخانه همايون با ميرزا هادى، وزير فارس و عزل مشارٌإليه بود.
بيان اين سخن آنكه، بعد از سانحه قتل امام قلى خان ، كه مملكت فارس در ميان عمّال و حكّام انقسام يافت، ميرزا معين الدين محمّد (وزيرخان مذكور) به منصب وزارت فارس سربلند گرديده ، بعد از وى اين منصب ارجمند به ميرزا هادى ولد مشاراليه رسيد و سالهاى دراز ، پدر و پسر به اين افسرِ امتياز سرافراز بودند. و پيوسته اوارجه نويس ۱ فارس تقرير مى نمود كه بعضى از محال فارس را (كه در نسخه تشخيص زمانِ نوّابِ گيتى ستانِ فردوس آشيان داخل بوده) والد و ولد ابواب جمعِ خود ننموده اند و صورت حال در اين سال ، به عرض شهريارِ بلند اقبال رسيده ، در حين توجّه رايات جاه و جلال به صوب ييلاقات رقم عدالت شيم ، به احضار مشارٌإليه صادر گرديد و بعد از احضار ميرزا هادى مزبور ، چون گمان آن بود كه شهريار جهان، آفتاب سان از افق ولايت شيراز طالع شود و وجود وزير در آن حدود ناگزير بود، تشخيص و تنقيح مناقشه مذكور موقوف ماند و چون الويه دولت و اعلامِ فتح و نصرت ، به مركز دايره خلافت معاودت فرموده ، حركت به آن ولايت صورت پذير نگرديد ، حشرى از عجزه و رعاياى فارس به آستان گردون اساس پيوسته ، زبان به شكوه و شكايت وزير مذكور و كاركنان مشارٌإليه گشودند و

1.اوارجه نويس : مأمورى كه متصدّى دفتر اوارج بود . اوارج (اوارجه) : ۱. دفترى كه در آن اقلام مختلف هزينه و درآمد را جداگانه وارد مى كردند ، و در آن مخارجى را كه از محل عوائد مختلف مالياتى و وجوه ديگر به عمل مى آمد نشان مى داد . ۲. دفترى كه در آن ميزان بدهى هر يك از مؤديان ماليات و اقساطى را كه آنان بابت بدهى ماليات خود مى پرداختند ، ثبت مى شد . ۳. دفتر حسابى كه حسابهاى پراكنده ديوانى را در آن مى نويسد . (فرهنگ معين ، ج ۱ ، ص ۳۹۷) .


الکشف الوافي في شرح أصول الکافي
14

تشيّع نموده، در مملكت گجرات ، عَلَم اقتدار افراشته، خطبه و سكّه را به نام ائمّه اثنى عشر عليهم السلام قرار داده، حكيم كاظم قمى را به رسالت ايران مأمور داشته، از اعلى حضرت شاه عبّاس مدد و اعانت خواست . و نوّاب محمّد قاسم بيگ (والى شيراز) و ميرزا محمّدهادى وزير فارس، به فرموده پادشاه جم جاه، هزار نفر تفنگچى دشتستانى ولارستانى را براى اعانت او، روانه هندوستان فرمودند و هنوز سپاه فارس به مقصود نارسيده، اخبار گرفتارى شاهزاده مرادبخش به دست برادر خود شاهزاده اورنگ زيب رسيد، آن سپاه ، عود به لارستان و دشتستان نمودند.
و هم در اين سال [1067] وزارت مملكت فارس به ميرزا نظام الملك ، پسر ميرزا حسين بيگ جابرى انصارى شيرازى اصفهانى الاصل ، وزير سابق رسيد ۱ .
وقال الأفندي في تعليقة أمل الآمل في ترجمة المؤلّف :
كان وزيرا في فارس في زمن والده بعد عزل والده عن الوزارة ۲ ، ثمّ عزل هو أيضا ، وصار في أواخر عمره وزير [بلاد] كرمان، ثمّ عزل وصار مقيّدا محبوسا إلى أن توفّي في الحبس في زماننا. له فوائد وتعليقات وحواشٍ ورسائل ۳ .
وقال ميرزا حسن الحسينيّ الفسائي:
و در همين سال [1052] نوّاب، ميرزا معين الدين محمّد شيرازى ، به طيب خاطر لقب وزارت ، بلكه اعمال ايالت مملكت فارس را به ولد ارجمند خود ميرزا محمدهادى واگذاشته، بقيه عمر را به اعمال خيريّه گذرانيد ۴ .

1.فارسنامه ناصرى، ج ۱، ص ۴۸۲ ـ ۴۸۳.

2.كذا . والصواب ـ كما ورد في بعض المصادر ـ أنّه استعفى عن الوزارة .

3.تعليقة أمل الآمل ، ص ۳۱ ـ ۳۱۱ . و انظر أيضا : رياض العلماء، ج ۵، ص ۱۹۶.

4.فارسنامه ناصرى، ج ۱، ص ۴۷۷.

  • نام منبع :
    الکشف الوافي في شرح أصول الکافي
    سایر پدیدآورندگان :
    الفاضلی، علی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1388
    نوبت چاپ :
    الاولی
تعداد بازدید : 125422
صفحه از 739
پرینت  ارسال به