393
مباني شناخت

عبد اللّه بن مسعود در حديثى از پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله نقل مى كند كه : خداوند در قيامت به هر كس به اندازه عملش نور عنايت مى كند ؛ يعنى هر كس به اندازه اى كه از چراغ وحى در اين جهان استضائه كرده و از خورشيد وجود امام پرتو گرفته است ، در قيامت به همان اندازه نور و روشنايى دارد :
فَمِنهُمْ مَن يُعطى نُورَهُ مِثلَ الجَبَلِ العَظيمِ يَسعى بَينَ يَدَيهِ ، و مِنهُم مَن يُعطى نُورَهُ أصغَرَ مِن ذلِكَ.كسانى كه اعمالشان بسيار ارزنده است ، نورى از وجود آنان در تاريكى قيامت ساطع است كه همچون كوه بزرگى از نور مى درخشد و پيشاپيش آنان حركت مى كند. و كسانى كه اعمالشان ارزش كمترى دارد ، نورى كه از وجود آنان بر مى خيزد ، كوچك تر و كمتر است .وَ مِنهُم مَن يُعطى مِثلَ النَّخلَةِ بِيَمِينِهِ.و بعضى از مردم ، نورشان به اندازه روشنايى درخت خرماى افروخته شده اى است كه در دست آنان قرار دارد.وَ مِنهُم مَن يُعطى نُورا أصغَرَ مِن ذلِكَ ، حَتّى يَكونَ رَجُلاً يُعطى نُورَهُ عَلى إبهامِ قَدَمِهِ يُضِى ءُ مَرَّةً و يُطفَأ مَرَّةً.۱و برخى از مردمِ با ايمان كه عمل كمترى دارند ، نورشان از روشنايى درخت خرماى افروخته شده هم كمتر است. و به همين سان ، مردمان نورشان كمتر و كمتر مى شود تا آن جا كه كمترين كسى كه از روشنايى اعمال خود برخوردار است كسى است كه نورى بر شست پاهاى اوست كه گاه مى درخشد و گاه خاموش مى گردد و اين كمترين نور اعمال در عالم قيامت است.
بدين ترتيب ، مؤمنان در پرتو روشنايى اعمال خود ، كه ضميمه وجود آنان شده است ، در قيامت به سويى كه بايد مى روند . عده اى كه از اين روشنايى

1.المعجم الكبير : ج ۹ ص ۳۵۸ ح ۹۷۶۳ .


مباني شناخت
392

راه يابم و از شك و شبهه (در مسائل نظرى) بيرون آيم.
اگر چراغ بصيرت الهى در دست انديشه باشد ، انسان در اظهار نظرهايش خطا نمى كند و در مسائل عقيدتى در ترديد و دودلى نمى ماند . و از آن جا كه روشنايى قيامت و زندگىِ پس از مرگ بازتاب روشن بينى انسان در اين جهان است ، كسانى كه چراغ بصيرت را در اين جهان دارند ، در صحنه قيامت نيز در روشنايى هستند .
در قيامت خورشيد ، ماه ، ستاره و چراغى كه فضا را روشن كند وجود ندارد . نورى كه فضاى قيامت را روشن مى كند ، روشنايى چراغ نفس انسان است و اين نور ، همان نور بصيرت است كه در عالم قيامت ظهور مى كند و در آن تاريكى مطلق كه هر كس تنها با نور خويش مى بيند ، راهنماى انسان است .
قرآن كريم از آينده كسانى كه در فضاى قيامت از چراغ نور درون استضائه مى كنند و كسانى كه از اين نور محروم هستند ، چنين پيشگويى مى كند :
«يَوْمَ تَرَى الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِنَـتِ يَسْعَى نُورُهُم بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَ بِأَيْمَـنِهِم... يَوْمَ يَقُولُ الْمُنَـفِقُونَ وَ الْمُنَـفِقَـتُ لِلَّذِينَ ءَامَنُواْ انظُرُونَا نَقْتَبِسْ مِن نُّورِكُمْ قِيلَ ارْجِعُواْ وَرَآءَكُمْ فَالْتَمِسُواْ نُورًا . 1
روزى كه مى بينى نور مردان و زنان با ايمان ، پيشاپيش و در سمت راست آنان حركت مى كند... روزى كه مردان و زنان منافق به مؤمنان مى گويند : «اندكى بايستيد تا از نور شما استفاده كنيم» ، پاسخ مى شنوند كه : به پشت سر خود [دنيا] باز گرديد و از آن جا نور بجوييد»
.
امام صادق عليه السلام در تفسير اين آيه كريمه مى فرمايد : روز قيامت نور افراد با ايمان پيشاپيش آنان حركت مى كند تا اين كه وارد منزل هاى خود در بهشت شوند 2 و در عالمى كه سراسر نور و روشنايى است ، قرار گيرند .

1.حديد : آيه ۱۲ و ۱۳ .

2.تفسير القمى : ج ۲ ص ۱۰۶ .

  • نام منبع :
    مباني شناخت
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1388
    نوبت چاپ :
    دوم
تعداد بازدید : 519550
صفحه از 484
پرینت  ارسال به