397
مباني شناخت

كند ، قرار مى گيرد .
سال ها درس خواندى و فقه و تفسير و حديث شنيدى ، اما به نور علم نرسيدى و نور دانش ، كانون جانت را روشن نساخت ! آيا هنوز وقت آن نرسيده است كه از خود بپرسى چرا؟

علمى بطلب كه به دل نور استسينه ز تجلى آن طور است
علمى كه مجادله را سبب استنورش ز چراغ ابو لهب است
اين نور ، موهبتى الهى است كه در قلب هر كس خدا بخواهد او را به گونه اى هدايت كند كه به مقصد برسد ، قرار مى گيرد . هر كس را كه خداوند تبارك و تعالى بخواهد به صورت خاصى هدايت كند ، چراغ روشنگر بصيرت را در دست انديشه او قرار مى دهد و كانون جانش را با روشنايى اين چراغ منور مى سازد .
در اين جا يادآورى اين نكته لازم است كه خواست خداوند ، بى حكمت و بى حساب نيست . علت اين كه خداوند به گروهى از مردم اين چراغ را عنايت مى كند و به گروهى ديگر عنايت نمى كند ، اين است كه آنان از چراغ وحى و امام استضائه كرده اند واينان نكرده اند . خواست خداوند ، اين است كه چراغ بصيرت ، كانون جان كسانى را روشن كند كه شرايطِ روشنايىِ آن را فراهم و موانع روشنايى آن را از خود دور كرده اند . و ايجاد شرايط و رفع موانع اين نور ، جز با پرتو گرفتن از چراغ وحى امكان پذير نيست . ظاهرا ذيل سخن امام ... يَقَعُ فِى قَلْبِ مَنْ يُريدُ اللّهُ تَبارَكَ وَتَعالى أنْ يَهْدِيَهُ ، اشاره به ذيل آيه نور در سوره مباركه نور است كه مى فرمايد :
«يَهْدِى اللَّهُ لِنُورِهِ مَن يَشَآءُ . 1

1.نور : آيه ۳۵ .


مباني شناخت
396

نور است و همچنان در پى انباشتن ذهن از اصطلاحات علمى است . امام براى اين كه عطش علم واقعى را در دل عنوان ايجاد كند به او مى فرمايد :
نزد من ميا و همان طور كه قبلاً براى آموختن حديث نزد مالك مى رفتى باز هم پيش او برو .
عنوان از اين برخورد امام سخت اندوهناك مى شود و تصور مى كند كه امام او را شايسته تعليم نمى داند . ولى شدت علاقه او به امام و كسب فيض از محضر او نمى گذارد كه براى ادامه اخذ حديث نزد استاد خود ، مالك برود . تا اين كه بالأخره پس از چند روز خانه نشينى و نماز و دعا براى اين كه خداوند دل امام را بر او مهربان كند ، تصميم مى گيرد باز به خدمت امام صادق عليه السلام برسد .
آمد و اجازه ملاقات گرفت و خدمت امام نشست . امام از او پرسيد كه : خواسته تو چيست؟
عنوان در پاسخ گفت : از خدا خواسته ام كه قلب شما را به من مهربان كند و از علم شما روزى من سازد و اميدوارم كه دعايم را اجابت كرده باشد .
امام كه ملاحظه كرد زمينه براى آشنا كردن عنوان با نور علم آماده است ، فرمود :
لَيْسَ العِلْمُ بِالتَّعَلُّمِ ، إنَّما هُوَ نُورٌ يَقَعُ فِى قَلْبِ مَنْ يُريدُ اللّهُ تَبارَكَ وَتَعالى أنْ يَهْدِيَهُ .۱آن علم آموختنى نيست ، همانا آن نورى است كه در دلِ كسى قرار مى گيرد كه خداوند تبارك و تعالى بخواهد هدايتش كند.
يعنى : اى عنوان! در اين سن و سال چه مى خواهى ياد بگيرى؟ و دنبال چه هستى؟ علمى كه كانون جان انسان را روشن مى كند و راه تكامل و سعادت را به انسان نشان مى دهد و علمى كه چراغ راه انسان در دنيا و آخرت است ، آموختنى نيست . آن علم نورى است كه در دل هر كس كه خداوند بخواهد او را راهنمايى

1.مشكاة الأنوار : ص ۵۶۳ ح ۱۹۰۱ .

  • نام منبع :
    مباني شناخت
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1388
    نوبت چاپ :
    دوم
تعداد بازدید : 519275
صفحه از 484
پرینت  ارسال به