حقايق هستى پيدا مى كند و هر شناخت جديد ، زمينه را براى حركت و تكامل بيشتر فراهم مى سازد . و توقف در اين راه موجب خاموش شدن چراغ بصيرت و گمراهى است . اين معنى در لسان روايات اسلامى بدين گونه مطرح شده است كه عمل موجب علم و معرفت است و علم و معرفت بدون عمل قابل دوام نيست .
جهاد به معناى به كارگيرى همه توان براى پيمودن راه تكامل ، يكى ديگر از شرايط روشنايى چراغ بصيرت و شناخت حقيقت است .
تقوا و زهد در تداوم خود نيازمند عمل و عمل نيازمند جهاد است .
شرط نهايى براى تداوم روشنايى چراغ بصيرت ، اخلاص است .
مقصود از اخلاص اين است كه حركت انسان در راه تكامل براى خدا باشد نه براى انگيزه هاى نفسانى .
تقوا ، زهد ، عمل و جهاد بدون اخلاص نمى توانند نقش خود را در تكامل انسان و شناخت حقايق هستى ايفا نمايند .
از نظر قرآن ، اگر انسان همه توان خود را در پيمودن راه تكامل براى خدا به كار گيرد ، خداوند شناخت هاى مورد نياز او را قطعا به او عنايت مى كند .
شناخت حقايق هستى مراتبى دارد كه شرط وصول به كمترين مرتبه آن اجتناب از موانع شناخت و شرط وصول به بالاترين درجات آن اخلاص است .
چكيده كلام در مورد شرايط شناخت در قرآن «ايمان مضاعف» و در حديث «عبوديت» و «تحصيل علم از راه به كارگيرى آن» است .
زنده شدن عقل ، مردن نفس و تهذيب اخلاق ، ويژگى هاى افرادى است كه با استضائه از نور وحى و امام ، چراغ بصيرت در كانون جانشان به نهايت درجه روشنى رسيده است و منازل سلوك را پيموده به اوج قلّه كمال رسيده اند .
