معنا و كاربست ‏های ولايت ‏امر در فقه

نشریه : ماهنامه معرفت

نویسنده : پديدآورنده : عباسعلی مشکانی
پديدآورنده : مهدی نارستانی
پديدآورنده : مریم حسن پور

چکیده :

«ولايت امر» به عنوان يکی از واژگان مهم و پرکاربرد در فقه و منابع آن، دارای کاربردهای گوناگونی است. در عصر غيبت، مصداق ولي امر فقيه عادل است. اين مقاله با رويکرد و روش توصـيفي، همبستگي، و علّـي به جمع‌آوري اطلاعات از طريق استنادي، به بررسي استعمال اين واژه در سراسر فقه پرداخته و مي‌توان کاربردهاي آن را به دو گروه تقسيم كرد: اول. کاربست‏ هاي ولايت امر در فقه غيرسياسي که در ذيل آن مي‌توان نكاتي از قبيل ولايت امر ميت، ولايت امر زوج، ولايت امر پدر و جد بر طفل، و ولايت امر وصايت را قرار داد. دوم. کاربست‏ هاي ولايت امر در فقه سياسي است که در زير مجموعه آن مي‌توان به اموري اشاره کرد؛ همچون اموري که تنها، وظيفه ولايت امر‏ است؛ اموري که بخشي از آن وظيفه ولايت امر ‏است؛ اموری که نيازمند حمايت و پشتيباني ولايت امر‏ است؛ و اموري که متولي خاصي ندارند و طبعاً از باب حسبه بر عهده ولايت امر‏ نهاده شده است. بنابراين، می توان گفت: تمام ابواب، مسائل و احکام فقه موجود دارای ارتباطی وثيق با ولايت امر هستند که در صورت فقدان آن، به مرحله ظهور نمي‏ رسند و بر فرض تحقق، به اهداف مطلوب خود نايل نمي ‏گردند.