معناى دوم

علّامه مجلسى، عقل به معناى دوم را ملكه و حالتى در نفس انسان مى داند كه او را به گزينش خيرات و منافع و دورى از شرور و ضررها وا مى دارد و نفس به كمك آن، خواهش هاى شهوت و خشم و وسوسه هاى شيطانى را از خود دور مى كند.
اين معنا (چنانچه گذشت) از نظر علّامه مجلسى، با اكثر روايات كتاب عقل و جهل الكافى، سازگار است؛ امّا وى به طور ويژه، سه روايت را با اين معنا انطباق داده است:
اوّل، حديث دوم است كه مضمون آن (چنانچه در معناى اوّل نيز گذشت) چنين است كه آدم عليه السلام از سوى جبرئيل عليه السلام مخيّر به انتخاب يكى از: عقل، دين و حيا مى شود و او عقل را بر مى گزيند و در نهايت، دين و حيا نيز به وى داده مى شوند. دوم، حديث سوم است كه آن نيز در فصل دوم (معناى سوم مورد نظر ملّاصدرا) ذكر شد و خلاصه آن چنين است كه امام صادق عليه السلام درباره تعريف عقل مى فرمايد:
عقل، چيزى است كه خداوند با آنْ عبادت مى شود و بهشت به دست مى آيد. سوم، حديث ششم كتاب عقل و جهل الكافى است كه براساس آن، امام صادق عليه السلام مى فرمايد:
هر كه عاقل است، دين دارد. كسى كه دين دارد، به بهشت مى رود. علّامه مجلسى در توضيح اين حديث مى گويد:
مقصود از عقل در اين جا همان مقصود از عقلْ در روايت سوم است.