10 . رابطه مورد صدور، با احاديث طبّى

احاديثى كه از سوى معصومان عليهم السلام درباره مسائل طبّى روايت شده اند ، هر چند داراى مورد صدور باشند، امّا قابل استفاده براى همه نيستند ؛ زيرا معصوم عليه السلام با توجّه به همه شرايطِ فرد سؤال كننده ، دستورى را صادر فرموده است كه راوى، از آنها آگاهى نداشته و فقط به ظواهر امر ، توجّه داشته و خبر را نقل كرده است .
در اين فصل ، نويسنده براى واضح شدن بيشتر مباحث مربوط به مورد صدور احاديث ، آن را از جهت هاى گوناگونى تقسيم بندى نموده است و براى هر كدام، مثال هايى آورده و با توجّه به موضوع رساله، تا جايى كه توانسته، شاهد مثال هاى خود را از كتاب الكافى آورده است ؛ امّا بايد توجّه داشت كه اين تقسيم بندى ها ، استقرايى هستند و مى توان موارد ديگرى نيز به آنها افزود .

فصل چهارم: مقايسه مورد صدور احاديث ، با اسباب نزول قرآن

بين مورد صدور احاديث و اسباب نزول قرآن ، شباهت ها و تفاوت هايى وجود دارد كه به صورت اجمالى، به آنها اشاره مى شود .

1 . شباهت ها

الف . تعريف: بعضى از تعريف هايى كه براى مورد صدور احاديث آمده ، شبيه تعاريفى است كه براى اسباب نزول قرآن گفته شده است.
ب . اهميت: شناخت مورد صدور، به همان اندازه مهم است كه شناخت اسباب نزول قرآن، اهمّيت دارد .
ج . فوايد: بيشتر فوايدى كه قبلاً براى مورد صدور احاديث بيان شد ، در مورد اسباب نزول قرآن نيز صادق است.
د . وقوع جعل و تحريف: همان طور كه گفته شد ، عدّه اى براى رسيدن به مقاصد شوم خود ، دست به جعل و تحريف مورد صدور احاديث زده اند. روايات اسباب نزول قرآن نيز از اين آسيب، مصون نمانده اند .
ه . تعدّد سبب: همان طور كه بعضى از احاديث ، داراى چند مورد صدور هستند، اسباب نزول قرآن نيز چنين هستند .
و : آيه ، سبب حديث و حديث ، سبب آيه: قبلاً بيان شد كه گاهى آيه اى نازل مى شود و يا درباره آيه اى سؤال مى شود و به دنبال آن ، حديثى بيان مى شود . حال عكس اين مطلب هم صادق است ؛ يعنى جريانى اتّفاق مى افتد و پس از آن ، حديثى بيان مى شود و به دنبال آن، آيه اى نازل مى شود كه اين نوع اسباب، دوسويه هستند.
ز . اختلاط سبب ، با توضيح حديث يا تفسير آيه : در فصل سوم آمد كه احتمال دارد مورد صدور ، با كلام راوى، خلط شده باشد. در باب اسباب نزول قرآن نيز اين احتمال وجود دارد كه سبب نزول ، با تفسير ، خلط شده باشد .