بررسى سند

در مرآة العقول، اين حديث حسن شمرده شده است؛ امّا رجال مذكور در سند آن، همگى متّصف به ثقه شده اند. اين رجال، عبارت اند از: على بن ابراهيم، پدرش ابراهيم بن هاشم، ابن أبى عمير (محمّد بن أبى عمير) و هشام ابن حكم. بر اين اساس بايد گفت كه سند اين حديث، با توجّه به راويان آن، صحيح است.

جمع بندى و نتيجه گيرى

1. بررسى متن در عرضه مضمون بر قرآن

حديث اوّل اين باب، در باره نزول خداوند به آسمان، سؤالى شده است و امام كاظم عليه السلام در اين باره جواب فرموده است. مطالب موجود در اين حديث، تضادّى با آيات قرآن ندارد.
در حديث دوم، امام كاظم عليه السلام در باره بعضى از صفات خداوند ـ از جمله، قائم بودن و صمد بودن ـ توضيح فرموده است. اين حديث هم، تعارضى با قرآن ندارد.
حديث سوم، شامل قسمتى از مباحثات ابن ابى العوجا با امام صادق عليه السلام در باره غايب بودن خداوند است كه اين نيز موافق آيات قرآن است.
حديث چهارم، شامل سؤالى است از امام هادى عليه السلام در باره ماهيت عرش و نزول خداوند از عرش، و پاسخ ايشان كه تعارضى با قرآن ندارد.
حديث پنجم، سؤالى است كه از امام صادق عليه السلام در باره آيه «مَا يَكُونُ مِن نَّجْوَى ثَلَـثَةٍ إِلَا هُوَ رَابِعُهُمْ» شده است. پاسخ ها و توضيحاتى كه از قول ايشان، در اين حديث آمده، تعارضى با قرآن ندارند.
احاديث ششم، هفتم و هشتم، شامل پاسخ هاى امام صادق عليه السلام به سؤالاتى در باره تفسير و توضيح آيه «الرَّحْمَـنُ عَلَى الْعَرْشِ اسْتَوَى» است. اين جواب ها مكمّل هم هستند و تضادّى با هم و با آيات قرآن ندارند.
موضوع حديث نهم، سؤالى است از امام صادق عليه السلام در باره اين اعتقاد كه خداوند با چيزى است يا در چيزى است، و اين كه به چه معناست و چه حكمى دارد؟ جواب منقول از ايشان، تعارضى با قرآن ندارد. حديث دهم، سؤالى است كه از امام صادق عليه السلام در باره آيه شريفه «وَ هُوَ الَّذِى فِى السَّمَآءِ إِلَـهٌ وَ فِى الْأَرْضِ إِلَـهٌ» پرسيده شده است. جواب مطرح شده در اين حديث نيز تضادّى با قرآن ندارد.
در مجموع، احاديث ذكر شده در اين باب، تعارضى با يكديگر ندارند و حتى بعضى از آنها مكمّل يكديگرند. همه اين احاديث، با يكديگر و با آيات قرآن، موافق ارزيابى مى شوند.