فصل سوم: ويژگى هاى مشترك بخارى و كلينى
الف. ايرانى بودن مؤلّفان كتاب
بيشتر دانشمندان اسلام در علوم مختلف، ايرانى بوده اند؛ زيرا با دگرگونى در زبان عربى و نياز اين زبان، به وضع قوانين نحوى و... از يك طرف و توجّه مسلمانان، به تفسير قرآن و احاديث و جرح و تعديل آنها از طرف ديگر، باعث شده كه ايرانيان در علوم مختلف اسلامى، پيشتاز باشند. يكى از اين علوم، «علم حديث» بود كه دانشمندان بسيارى مانند: مسلم نيشابورى و حاكم نيشابورى، نمونه اى از دانشمندان سنّى مذهب در حديث هستند. چنان كه اساتيد نحو، چون: سيبويه، فارسى و زجاج، همه ايرانى بودند. به همين دليل، پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود:
لو تعلّق العلم لأكناف السماء لناله قوم من أهل فارس.
ب. انگيزه مشترك
هر دوىِ آنها به تقاضاى دوستان و اساتيدشان، و داشتن دغدغه خلط احاديث صحيح با غير صحيح ، به اين كار مبادرت كرده اند.
ج. تأليف دو كتاب در مدّت زمانى طولانى
بخارى، در طول شانزده سال و كلينى، در طول بيست سال، احاديث كتاب خود را جمع آورى كردند.
د. تعدّد و تحويل سند
در اسناد و احاديث هر دو كتاب، مواردى يافت مى شوند كه روايت، با بيش از يك سند نقل شده است كه به اين كار، تعدّد يا تحويل سند مى گويند. بخارى، با علامت «ح» و كلينى، با حرف «واو»، اين كار را انجام داده اند.
