6. مذهب

درباره مذهب بخارى بايد گفت: عدّه اى چون أبو نصر سبكى، او را شافعى و برخى چون ابن أبى يعلى، او را حنفى مى دانند؛ امّا اجتهادات وى در صحيح البخارى، مطابق با مذاهب اربعه است و مذهب خاصى را نمى رسانَد.

7. بازگشت به بخارا

پس از چهل سال دورى از وطن، بخارى تصميم گرفت كه به وطن، بازگردد. در طول مسير، به نيشابور رسيد. مردم نيشابور، به تشويق محمّد بن يحيى ذهلى، طورى به استقبال بخارى رفتند كه فقط استقبال كنندگان اسب سوار، چهارهزار نفر بودند . وى به همين جهت، در نيشابور ماند و به درس دادن ، مشغول شد و كم كم، طورى در دل همه جاى گرفت كه از محبوبيت ذهلى و بقيه، كاسته شد. لذا مورد حسادت قرار گرفت و به همين دليل، به عقيده «حدوث قرآن» متّهم شد و كم كم او را گوشه نشين كرد، طورى كه جز مسلم و احمد بن مسلمه، شاگردى براى او باقى نماند و پس از پنج سال، نيشابور را به قصد بخارا ترك كرد. در وطن خود هم به سرنوشت مشابه نيشابور گرفتار شد و پس از مدّتى، مجبور شد كه وطن خود را نيز ترك كند. دلايل ترك بخارا را اين گونه مى توان بيان كرد:
يك. عدم قبول دعوت والى بخارا از سوى بخارى، براى حضور در دربار و درس دادن به فرزندان والى؛
دو. حسادت علما و محدّثان شهر؛
سه. نامه ذهلى به والى بخارا و بدگويى از او.