توضيحى درباره اين پايان نامه
اين نوشته، گزارشى است از پايان نامه كارشناسى ارشد رشته الهيات و معارف اسلامى آقاى اباذر جعفرى، كه با عنوان «مفهوم عقل در كتاب العقل و الجهل اُصول الكافى، با تأكيد بر شرح ملّا صدرا»، در قالب هفت فصل و به ترتيب زير، ترتيب يافته است.
فصل اوّل: كلّيات تحقيق. شامل موضوعاتى چون: بيان مسئله، سؤال تحقيق، هدف تحقيق، مشكلات و محدوديت ها، پيشينه تاريخى، و روش تحقيق.
فصل دوم: مفهوم عقل در لغت. شامل اين عناوين: وجه تسميه عقل، واژه هاى مترادف عقل، و واژه هاى متضاد عقل.
فصل سوم: معانى اصطلاحى عقل. شامل اين عناوين: معانى عرفى عقل، اطلاقات عقل در علوم مختلف، عقل مذكور در روايات، و عقل در قرآن كريم.
فصل چهارم: تاريخچه بحث عقل. شامل اين عناوين: ديدگاه اهل سنّت، ديدگاه شيعه و حكماى اسلامى.
فصل پنجم: مفهوم عقل در روايات. شامل اين عناوين: مفهوم عقل روحانى، مفهوم عقل انسانى، كاركردهاى نظرى عقل، و كاركردهاى عملى عقل.
فصل ششم: مفهوم عقل در «كتاب العقل و الجهل» نزد ملّا صدرا.
فصل هفتم: جمع بندى نهايى و نتيجه گيرى.
اهمّيت و جايگاه مفهوم عقل در اصول «الكافى»
پايان نامه حاضر، جزء معدود آثارى است كه موضوع عقل در روايات را بررسى كرده و آن را از جنبه هاى گوناگون، مورد تحقيق قرار داده است. اين اثر، از اين جهت كه با نگرش فقه الحديثى، نگاه مستقيمى به روايات معصومان عليهم السلام در زمينه عقل داشته و آنها را در ابعاد مختلف، مورد بررسى قرار داده، در نوع خود، بى نظير است؛ زيرا آثار مشابه، هيچ يك با اين گستردگى، مسئله عقل را در روايات، مورد توجّه قرار نداده اند و در برخى موارد، ديدگاه هاى خاصّ عرفانى يا اخلاقى بر آثار، حاكم بوده و جنبه فهم حديثى آنها كم رنگ شده است. از اين رو، اثر پيش رو، اين امتياز ويژه را دارد كه در حجمى وسيع و در ابعاد مختلف، به موضوع عقل از نگاه روايات، پرداخته و توانسته است به يك ديدگاه نسبتا مورد قبول در مورد مجموع روايات «كتاب العقل و الجهل» اصول الكافى با نگاهى به شرح ملّا صدرا بر اين روايات، داشته باشد و از طرف ديگر، به برخى جنبه هاى اخلاقى و فلسفى و معرفتى در موضوع بحث عقل نيز ـ كه در روايات به نوعى مطرح شده است ـ بپردازد. در مجموع، مى توان اين اثر را به مقدّمه اى در شناخت عقل از منظر روايات و داراى جايگاهى ممتاز در بين آثار مشابه، ارزيابى كرد.
