مفهوم عقل دركتاب العقل والجهل اُصول الكافى بانگاهى برشرح ملاصدرا - صفحه 557

7 . مروّت

مروّت نيز همانند حُسن خلق ، يكى از صفات جامعى است كه همه فضايل اخلاقى را در بر مى گيرد . مرحوم مجلسى ، در تعريف اين صفت اخلاقى مى گويد : مروّت ، يعنى انسانيّت ، و مرحله اعلاى مردانگى . صفتى است كه در بر گيرنده تمام صفات اخلاقى و آداب پسنديده است . درباره اين صفت ، در روايت دوازدهم ، از امام كاظم عليه السلام نقل شده كه فرمود :
لا مروءة لمن لا عقل له فلا دينُ له ؛ كسى كه عقل ندارد ، مردانگى ندارد و چنين كسى ، دين نيز ندارد .

قسمت دوم : كاركردهاى عبادى عقل

يكى ديگر از تقسيمات كاركردهاى عملى عقل ، كاركردهاى عبادى است كه در اين قسمت ، در ذيل چند موضوع ، بدانها مى پردازيم :

الف . عقل ، ملاك تكليف

انسان ، موجودى است كه مورد تكليف يا امر و نهى قرار مى گيرد و براى تحقّق تكليف ، شرايطى لازم است كه عمده ترين اين شرايط ، عقل است ؛ زيرا انسان ديوانه ، مكلّف نيست . در دو روايت اوّل و بيست و ششم كتاب العقل و الجهل ، تصريح شده كه امر و نهى ، به واسطه عقل ، محقّق مى گردند :
إيّاك آمر و إيّاك أنهى!

صفحه از 576