ترتيب و تبويب احاديث «الكافى»

تبويب و ترتيب حديث در ميان محقّقان و محدّثان ، به دو صورت انجام مى گيرد : 1 . به طريق ابواب ؛ 2 . به طريق مسانيد .
كلينى ، در تصنيف كتاب خود ، از شيوه اوّل استفاده نموده ؛ يعنى ابتدا الكافى را به سه قِسم كلّى «اُصول» ، «فروع» و «الروضة» تقسيم نموده و اصول آن را به هشت كتاب ، شامل 499 باب و فروع را به 26 كتاب ، شامل 1744 باب و روضه را به صورت كتابى واحد ، مرتّب نموده است .

اجزا و كتاب هاى «الكافى»

نظر علماى رجال و فهرست نويسان ، درباره تعداد كتب و اجزاى الكافى و ترتيب آنها ، مختلف است و تعداد آنها را سى تا پنجاه كتاب دانسته اند . علّت اين اختلاف ، عدم شمارش بعضى اجزا و يا اضافه كردن جزئى است كه در برخى نسخه ها نيست ، يا يك جزء قرار دادن چند جزء است .

روضه «الكافى» و موضع آن در بين اجزا و كتب «الكافى»

بعضى از علماى شيعه ، در محلّ قرار گرفتن روضه الكافى و بعضى ديگر در صحّت نسبت آن به كلينى ، اختلاف كرده اند ؛ ولى بدون ترديد ، روضه ، جزو الكافى و از تأليفات كلينى است و شواهدى بر آن ، دلالت دارد كه از آن جمله است :
1 . راويان اسناد روضه ، همه از طبقه هشتم و نهم اند ، چنانچه كلينى ، از طبقه نهم است .
2 . اسانيد سه كتاب اصول و فروع و روضه ، همگى واحد و متشابه اند .
3 . احاديث بسيارى در الكافى ، به واسطه «عُدة» نقل شده اند كه در روضه نيز بدون تغيير ، به همان گونه نقل شده اند .
4 . كلينى ، در پايان الكافى با جمله «تمّ الكتاب ...» ، پايان آن جزء را اعلام كرده كه بر حسب عادت خود ، در پايان كتاب روضه نيز همان گونه عمل كرده و به تأليف آن ، تصريح نموده است .