نگاهى به روايات كتب اربعه با تكيه بر «الكافى» - صفحه 591

ادلّه اخباريان براى قطعيّت صدور روايات كتب اربعه

1 . يكى از مهم ترين ادلّه اخباريان ، تواتر در اخبار شيعه است . از شيخ حرّ عاملى نقل شده كه گفته است :
همه احاديث روايت شده در كتب ما ، به سبب تواتر يا به واسطه قرائن ، موجب علم و قطعى الصدور بودن آنهاست و مذاهب ائمّه ما درباره قسمت مهمّى از فقه ، به واسطه تواتر اخبار ، معلوم مى شود ... . شيخ مفيد ، شيخ طوسى ، سيّد مرتضى و برخى ديگر ، در مواضع متعدّدى گفته اند : اخبار متواتر نزد ما ، به حدّى فراوان است كه قابل شمارش نيست ... . اصحاب اماميّه از زمان پيامبر صلى الله عليه و آله تا عصر غيبت كبرا ، در امر حديث ، اهتمام نموده اند و در هر عصرى ، بر عدد تواتر افزوده اند ... چنان كه در كتب رجال ميرزا محمّدعلى استرآبادى ، اسامى هفت هزار راوى حديث و بيش از ششصد عدد از مصنّفات آنان ، ثبت شده است . نويسنده نيز در پايان بحث ، قول تواتر را رد مى كند و مى گويد : «آنچه مى توان قول مشهور ناميد ، اين است كه گرچه تحقيق تواتر لفظى و معنوى و همچنين موجب علم ضرورى بودن آن ، امرى واضح و مسلّم است ، ولى موارد تواتر ، بخصوص تواتر لفظى ، در بين اخبار شيعه ، بسيار معدود و كم است . پس نمى توان روايات كتب اربعه را از اين طريق ، قطعى الصدور دانست» .
2 . نويسنده ، دومين دليل اخباريان براى قطعيت صدور روايات كتب اربعه را حصول قراين قطعى مى شمارد و مى گويد : «علماى شيعه در كتب خود ، بيش از بيست رقم از قراين را جمع آورى كرده و اخبار كتب اربعه را قطعى الصدور ناميده اند و قراينى را كه مورد استناد محمّدامين استرآبادى قرار گرفته ، نقل و نقد كرده اند» .
سپس قول استرآبادى در قطعى الصدور بودن همه روايات كتب مشهور شيعه را نقل كرده است .
برخى از اين قراين ، امور زير است :
1 . گاهى از قراين حالى و مقالى ، علم حاصل مى شود كه راوى ، در نقل حديث ، ثقه است و دروغ نمى گويد ، ولو اين كه از نظر عقيده و يا عمل جوارحى ، فاسد باشد .
2 . تعاضد برخى از روايات به واسطه برخى ديگر ، سبب مى شود كه نسبت به صدور آن روايت ، علم حاصل شود .

صفحه از 612