دانسته شود .

اختلاف نظر در تواريخ شرعى

اختلاف نظر در تعيين تاريخ براى هر رويدادى وجود دارد و نمونه هاى آن در تواريخ اسلامى و درباره رويدادهاى مختلف نيز فراوان است ؛ امّا به طور معمول ، سه نوع نگاه در تعيين تاريخ هاى شرعى مطرح است .
نخست ، نگاه روايى بر اساس نقل هايى كه رسيده و محدّثان و اخبارى ها آن را روايت مى كنند . اين افراد به طور معمول ، به يك قول از يك معصوم يا يك شخصيت برجسته مذهبى اعتماد مى كنند .
دوم ، نگاه مورّخان كه شكل سندى به نقل خود نمى دهند و علاوه بر آن ، منابع خاص خود را دارند .
سوم ، نگاه منجّمان ، مانند : سلامى ، بتانى ، حمزه اصفهانى ، بيرونى يا محمّد بن ايّوب طبرى كه آنان نيز به جز استفاده از نقل هاى مورّخان و احيانا محدّثان ، جستجوهاى نجومى براى يافتن طالع دارند و اين كه مثلاً در فلان تاريخ ، آيا طالعى براى ظهور شخصيتى كه در حد پيامبر خدا صلى الله عليه و آله باشد ، وجود دارد يا نه؟ در باره بخش اخير مى توان به آثار الباقية بيرونى مراجعه كرد . ^۱ هرچه هست ، دامنه اختلاف در اين باره ، زياد است .
در نگاه اوّل ، اختلاف نقل ها در باب ولادت پيامبر خدا صلى الله عليه و آله قدرى شگفت مى نمايد و اين شگفتى ، وقتى بيشتر مى شود كه به اختلاف درباره تاريخ مبعث ، هجرت ، و وفات آن حضرت برسيم .
اِربلى در اواخر قرن هفتم ، درباره ولادت پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و با توجّه به اختلاف نظر موجود در آن ، به ساير اختلافات هم اشاره كرده ، مى نويسد :