حديثى معمّايى در باب قبله در «الكافى» كلينى - صفحه ۱۱۳

محراب مسجد كوفه ، حدود بيست درجه بيش از حد به راست مايل است ، ۱ و از آن

۱.بحار الأنوار ، مجلسى ، ج ۸۴ . ص ۵۲ ، س ۱۶ (انحراف قبلته إلى اليمين ازيد ممّا تقتضيه القواعد بعشرين درجة تقريبا . قواعد مورد بحث ، قواعد رياضى هستند : القواعد الرياضية) . البته در قطعه ديگرى اظهار مى دارد كه محراب مسجد كوفه ، حدود چهل درجه به سوى راست نصف النهار است (عن يمين نصف النهار) ، در حالى كه با قواعد رياضى ، سازگار است (بحسب القواعد الرياضيه) ، انحراف كوفه از نصف النهار ، تنها دوازده درجه است (همان ، ج ۱۰۰ ، ص ۴۳۳ ، س ۵) . به سبب اين دومى است كه وى اين درجه را به دست مى دهد : ۱۲ درجه × ۳۱ (همان ، ج ۸۴ ، ص ۸۷ ، س ۸ ، با اشاره به آثار نجومى) . البته با بررسى اطلس خودم ، آن را ۲۲ درجه يافتم ، نه ۱۲ درجه و اين نكته ، با شكل هايى كه در كتاب قبله عراق از ديدگاه مقدّس اردبيلى ، اثر على زمانى قمشه اى (ص ۳۶۵) نقل شده است ، هم خوانى دارد . روش هاى رياضى اى را كه مجلسى به آنها اشاره مى كند ، با گزارش روش هاى متنوّع نجومى (القواعد الرياضية) كه احمد نراقى (در مستند الشيعة ، ج ۴ ، ص ۱۶۹ ، س ۸۵) به دست داده است، مقايسه كنيد .

صفحه از ۱۲۶