1.ر . ك : جمل ، مرتضى ، ص ۶۲ ، س ۲۱ (وى قبله را همان كعبه يا «جهت» آن تعيين مى كند) ؛ الكافى ، ابو الصلاح حلبى ، ص ۱۳۸ ، س ۱۴ و ص ۱۳۹ ، س ۱ (تنها از كعبه يا جهت آن سخن مى گويد) ؛ سرائر ، ابن ادريس ، ج ۱ ، ص ۲۰۴ ، س ۵ و ۷ (به همين شكل عمل مى كند ، ولى حديثى نيز ، به صورت «رُوِى» از جعفر صادق نقل مى كند ، بى آن كه از او نامى ببرد يا توضيحى دهد) ؛ جامع ، يحيى بن سعيد ، ص ۶۳ ، س ۱ (هيچ توضيح كلّى نمى دهد ـ آيا مطلب افتادگى دارد؟ ـ و حديث مشابهى نقل مى كند ، بى آن كه توضيح بيشترى در اين باره بدهد) ؛ المختصر النافع ، محقق ، ص ۷۰ ، س ۲ (قبله را با كعبه يا جهت آن ، يكى دانسته ، در ادامه ، نظريه جايگزينى قبله ها را ضعيف مى شمارد : فيه ضعف) ؛ معتبر ، محقق ، ج ۲ ، ص ۶۵ ، س ۳ (به همين شكل ، نظريه جايگزينى را در درجه دوم مى گذارد و در اين باره ، موضعى بر ضد ديدگاه طوسى اتخاذ مى كند) ؛ كشف ، آبى ، ج ۱ ، ص ۱۳۱ ، س ۶ و ۱۰ (پس از طرح دو ديدگاه ، اين نظر را تصديق مى كند كه قبله ، همان كعبه يا جهت آن است : «وهو الاشبه» و اظهار نظر مى كند كه در واقع ، كل اين بحث ، عمدتا بى فايده است : «غير مثمر») . علّامه اظهار مى دارد كه اين ديدگاه ـ كه قبله را همان كعبه يا جهت آن مى داند ـ ، به وسيله فقيه امامى قديم ، ابن جُنيد «اختيار» شده بود (مختلف ، ج ۲ ، ص ۶۱ ، س ۱) .

2.ارشاد ، علامه ، ج۱ ، ص۲۴۴ ، س۱۲ (صرفا قبله را همان كعبه يا جهت آن معرفى مى كند) ؛ مختلف ، ر علّامه ، ج ۲ ، ص ۶۱ ، س ۴ (ديدگاه كعبه گرا را به عنوان ديدگاه قوى تر تأييد مى كند : الاقوى عندى) ؛ منتهى ، علّامه ، ج ۴ ، ص ۱۶۲ ، س ۳ (ديدگاه كعبه گرا را در صدر نشانده و با تعبير «لنا» نشان مى دهد كه اين ديدگاه ، مقبول وى است . نيز ر . ك : همان ، ص ۱۶۲ ، س ۸) ؛ قواعد ، علّامه ، ج۱ ، ص ۲۵۰ ، س ۱۲ (فقط ديدگاه كعبه گرا را بيان مى كند) ؛ تبصره ، علّامه ، ص ۳۹ ، س ۵ (به همين منوال ، تنها ديدگاه كعبه گرا را بيان مى كند) ؛ تذكره ، علّامه ، ج ۳ ، س ۶ ، ص ۹ و ص ۸ ، س ۹ (ديدگاه كعبه گرا را بيان و ديدگاه جايگزينى را ابطال مى كند) ؛ تحرير ، علّامه ، ص ۱۸۵ ، س ۵ (ديدگاه كعبه گرا را به عنوان «اقرب» تأييد مى نمايد) ؛ تلخيص ، علّامه ، ص ۱۹ ، س ۱۰ (از جايگزينى با تعبير «وقيل» نام مى بَرَد) ؛ لمعه ، شهيد اوّل ، ص ۱۰ ، س ۶ (تنها ديدگاه كعبه گرا را بيان مى كند) ؛ دروس ، شهيد ثانى ، ج ۱ ، ص ۱۵۸ ، س ۱۳ (در برابر ديدگاه جايگزينى ، ديدگاه كعبه گرا را با تعبير «على الاقوى» تأييد مى كند) ؛ ذكرى ، شهيد اوّل ، ج ۳ ، ص ۱۵۸ ، س ۱۵ و ص ۱۶۰ ، س ۱۰ (ديدگاه كعبه گرا را استنتاج مى كند) ؛ همان ، ص ۱۵۹ ، س ۱۲ (پيشنهاد آشتى بين اين دو ديدگاه را مى دهد و اكراه خود را از بى توجّهى به احاديثى كه به رغم ضعفشان به شكلى گسترده بين اماميه رايج است ، ابراز مى دارد : اشتهرت بين الاصحاب) ؛ همان ص ۱۶۰ ، س ۱۲ (بر آن است كه اين اختلاف نظر ، چندان ثمرى ندارد : قليل الجدوى) ؛ تنقيح ، مقداد ، ج ۱۰ ، ص ۱۷۳ ، س ۱۰ (اظهار مى دارد كه عمل بر طبق ديدگاه كعبه گرا برتر است ؛ امّا خود در ص ۱۷۶ ، س ۱۵ ، با آن مخالفت مى كند) ؛ مهذب ، ابن فهد ، ج ۱ ، ص ۳۰۸ ، س ۹ (استدلال هاى اقامه شده به سود ديدگاه جايگزينى را رد مى كند) . توجه كنيد كه علّامه ، بر خلاف محقّق ، به نظر مى رسد كه به گونه اى مستمر از يك ديدگاه حمايت مى كند .

3.جامع ، كركى ، ج ۲ ، ص ۴۸ ، س ۴ (ديدگاه كعبه گرا را مقبول تر دانسته و اصح القولين مى شمارد) ؛ روضه ، شهيد ثانى ، ج ۱ ، ص ۸۹ ، س ۱۲ (ديدگاه كعبه گرا را اصح القولين اعلام مى دارد) ؛ مسالك ، شهيد ثانى ، ج ۱ ، ص ۱۵۱ ، س ۱۱ (ابراز مى دارد كه بين «متأخران» ديدگاه كعبه گرا ، مرجح شمرده شده است) ؛ روضه ، شهيد ثانى ، ص ۵۱۲ ، س ۸ و ص ۵۱۳ ، س ۶ (اظهار مى دارد كه نظر كعبه گرا ، اصح القولين و اگر نگوييم مقبول همه ، مقبول عمده عالمان متأخّر است) ؛ مجمع ، مقدس ، ج ۲ ، ص ۵۷ ، س ۵ (ديدگاه كعبه گرا را پذيرفته ، مى كوشد تا احاديث جايگزينى را مطابق آن تفسير كند) ؛ زبده ، مقدس ، ج ۱ ـ ۲ ، ص ۱۰۲ ، س ۶ و ص ۱۰۳ ، س ۶ و ص ۱۰۴ ، س ۷ و ۹ (ديدگاه كعبه گرا را اختيار مى كند و به ندرت به نظريه جايگزينى توجّهى نشان مى دهد) ؛ مدارك ، عاملى ، ج ۳ ، ص ۱۱۸ ، ص ۱۶ (اظهار مى دارد كه ديدگاه كعبه گرا ، مختار عمده عالمان متأخّر است) ، ص ۱۱۹ ، س ۶ (اين ديدگاه را تصديق كرده ، «معتمد» مى شمارد) ؛ همان ، ص ۱۲۰ ، س ۱۲ (به پيشنهاد شهيد اوّل درباره آشتى بين اين دو نظريه اشاره مى كند و آن را بى اشكال مى داند : لا بأس به) ؛ الحبل المتين ، بهاء الدين عاملى ، ج ۲ ، ص ۲۳۰ ، س ۱۰ (ديدگاه كعبه گرا را ابراز مى دارد) ، همان ، ص ۲۳۱ ، س ۱۴ (آن را ديدگاه جمهور متأخّران مى شمارد) ؛ همان ، ص ۲۳۲ ، س ۱۱ (ديدگاه جايگزينى را گزارش مى كند) ؛ همان ، ص ۲۳۳ ، س ۸ (پيشنهاد سازش ميان اين دو ديدگاه را كه از سوى شهيد اوّل ارائه شده است ، بى ضرر مى داند) ؛ لوامع ، محمّدتقى مجلسى ، ج ۳ ، ص ۴۷۵ ، س ۱۳ (ديدگاه جايگزينى را متعلّق به متقدّمان علماى شيعه مى داند) ؛ همان ، ص ۴۷۵ ،س ۱۷ (ديدگاه كعبه گرا را مقبول علماى متأخر شيعى وصف مى كند) ؛ روضة المتّقين ، محمّدتقى مجلسى ، ج ۲ ، ص ۱۹۱ ، س ۶ (شبيه همين تقابل را ترسيم مى نمايد) ؛ همان ، ص ۱۹۲ ، س ۱۱ (از بى توجهى به نظر عالمان متقدّم ، ابراز ناخشنودى مى كند) ؛ كفايه ، سبزوارى ، ج ۱ ، ص ۷۹ ، س ۵ (تنها ديدگاه كعبه گرا را ابراز مى دارد) ؛ مفاتيح ، محسن فيض ، ج ۱ ، ص ۱۱۲ ، س ۳ (ديدگاه كعبه گرا را بر صدر مى نشانَد و از ديدگاه جايگزينى ، با تعبير «وقيل» نام مى بَرَد) ؛ الوافى ، محسن فيض ، ج ۱ ، ص ۵۴۲ ، س ۷ (ديدگاه كعبه گرا را ترجيح مى دهد) ؛ بحارالأنوار ، مجلسى ، ج ۸۴ ، ص ۵۱ ، س ۶ (ديدگاه كعبه گرا را مقبول عمده عالمان متأخّر مى داند) ؛ همان ، ص ۵۲ ، س ۶ (اين احتمال را پيش مى كشد كه احاديث مؤيّد ديدگاه كعبه گرا ، به دليل غلبه اين آموزه در ميان اهل سنّت ، ممكن است بر اثر تقيّه صادر شده باشند) ؛ همان ص ۵۲ ، س ۱۲ (نتيجه مى گيرد كه اين مسئله ، مناقشه انگيز و دشوارياب است : لا تخلو من اشكال) ؛ كشف اللثام ، فاضل هندى ، ج ۳ ، ص ۱۳۳ ، س ۱۲ (اين دو ديدگاه را به شكلى آشتى مى دهد كه ديگر اثرى از ديدگاه جايگزينى باقى نمى گذارد) .