اسناد ويژه «كافى» در «وسائل الشيعة» - صفحه 162

مختصر» ۱ در پايان قطعه نقل شده ، به كامل نبودن حديثْ اشاره مى كند . ۲
تأكيد بر اين نكته ، لازم است كه برداشت درست در اين حديث هر چه باشد ، در چاپ وسائل الشيعة بايد برداشت مؤلّف را معيار قرار داد و پس از «بعضا» نقطه نگذاشت .

شيوه هاى كوتاه سازى نقل هاى مشابه

مؤلّفان جوامع حديثى متأخّر ، گاه با يك روايت در مصادر مختلف يا در يك مصدر برخورد مى كنند كه براى پرهيز از طولانى شدن كتاب خود ، به ناچار ، با ادغام نقل ها به شيوه اى از كوتاه سازى رو مى آورند . برخى از بحث هاى آينده در باره اسناد ويژه ، ناشى از نوعى ادغام نقل هاست . ادغام ، اقسام مختلف دارد ، همچون ادغام سندى و ادغام متنى كه پس از اين بدان اشاره مى كنيم .
روش مرحوم صاحب وسائل در نقل از چند مصدر ، معمولاً بر پايه ادغامْ استوار نيست ؛ بلكه ايشان نخستْ روايت را از يك مصدر نقل مى كند ، سپس در ذيل آن ، به نقل مصدر ديگر اشاره كرده ، با افزودن كلمه «مثله» او «نحوه» ، همسانى كلّىِ دو نقل را مى رساند .
در شيوه نقل از دو يا چند مصدر ، تفاوت هايى بين بحار الأنوار ، وافى و وسائل الشيعة وجود دارد كه از تفصيل آن در مى گذريم . ما در اين جا تنها به برخى شيوه هاى نادر كوتاه سازى نقل هاى مشابه اشاره مى كنيم .

1.همان ، ج ۲ ، ص ۶۶۶ ، ح ۲ و ج ۶ ، ص ۵۲۸ ، ح ۱۳ .

2.البته ممكن است عنوان باب مصادقة الاخوان «باب افادة الاخوان بعضهم بعضا» ، تأييدى بر برداشت مرحوم مجلسى به شمار آيد ؛ ولى اين تأييد ، چندان نيرومند نيست و نمى تواند استدلالى را كه ذكر كرديم ، از پاى درآوَرد .

صفحه از 236