1 . تجميع متن روايات

براى اختصار در نقل ، گاه در مصادر حديثى ، از روش تجميع متن بهره گرفته شده است . اين روش ، روش شايعى نيست و در جوامع حديثى متأخّر ، به موردى برنخوردم كه اين روش را به كار گرفته باشد ؛ ولى در مصادر قديمى ، اين روش در مواردى ديده شده است .
ما در اين جا به چند مثال از اين روش اكتفا مى كنيم .
يك . در أمالى شيخ طوسى (ص 463 / 1031 = مج 16 / 37) پس از نقل چند سند آمده است :
قال ابو عبيدة : وكان هؤلاء الثلاثة : هند بن [أبى] هالة وابو رافع وعمار بن ياسر جميعا يحدثون عن هجرة امير المؤمنين على بن أبى طالب صلوات اللّه عليه الى رسول اللّه صلى الله عليه و آله بالمدينة ومبيته قبل ذلك على فراشه .
قال : وصدر هذا الحديث عن هند بن أبى هاله ، واقتصاصه عن الثلاثة : هند وعمار وأبى رافع ، وقد دخل حديث بعضهم فى بعض .
دو . مقاتل الطالبيين (ص 294) :
قد دخل حديث بعضهم فى حديث الباقين واحدهم يأتى بالشى ء لايأتى به الآخر وقد اثبتُّ جميع رواياتهم فى ذلك إلّا ما لعلّه ان يخالف المعنى خلافا بعيدا فافرده ، قالوا ... .
سه . أمالى ، شيخ صدوق (مج 67 ، ح 2) :
زاد بعضهم على بعض فى اللفظ وقال بعضهم ما لم يقل بعض وسياق الحديث لمندل بن على العنزى .
ظاهرا مراد از عبارت اخير ، اين است كه ترتيب نقل شده در أمالى صدوق برگرفته از روايت مندل بن على است ، نه اين كه الفاظ حديث از اوست .
روش تجميع متن ، بيشتر در كتاب هاى تاريخى ديده شده ، بويژه در كتاب مقاتل