اسناد ويژه مصادر خود را با توجّه به فهم خود از آن نقل كرده و شيوه نقل اين اسناد در وسائل الشيعة ، تابع ساختار اين كتاب است ؛ لذا براى دست يافتن به سند مصدر اصلى به شكل دست نخورده بايد نقل وسائل الشيعة را وسيله اى براى رسيدن به نقل كتاب اصلى دانست و بدون مراجعه به مصدر اصلى ، به بررسى سند حديث نپرداخت .
در فصل آينده ، بر اين نكته ، مجدّدا تأكيد خواهيم كرد .

فصل پنجم : بحث هاى اختصاصى در باره اسناد ويژه «كافى» در «وسائل الشيعة»

انگيزه اصلى راقم سطور از گفتگو در باره اسناد ويژه كافى و نگارش اين رساله ، تبيين ضرورت پرداختن به موضوع اسناد ويژه است . در حدود سال 1369 شمسى ، مسئولان وقت مركز تحقيقات كامپيوترى علوم اسلامى ، با مرحوم آية اللّه حاج ميرزا جواد تبريزى ديدار كردند تا برنامه هاى رجالىِ مركز را خدمت ايشان ارائه دهند . ايشان كه در آن زمان ، مشغول نگارش معجم رجالى بر روى اسناد بودند ، اين سؤال را طرح كردند كه : «شما با اسناد دو قلو چگونه رفتار كرديد ؟». اصطلاح «اسناد دو قلو» ، اصطلاح خاصى بود كه آن مرحوم در باره اسناد تحويلى به كار مى بُرد .
نقل اين سؤال براى راقم سطور ـ كه متأسّفانه توفيق حضور در آن ديدار را نداشت ـ وى را به فكر فرو بُرد كه ما در برنامه هاى كامپيوترى اى كه بر روى اسناد كتب اربعه اجرا كرده ايم ، به ناچار به بازسازى اسناد پرداخته ايم ، اسناد تحويلى را به اسناد ساده تبديل كرده ايم ، قسمت محذوف اسناد تعليقى كافى را افزوده ايم ، و مرجع ضمير و مشارٌ اليه را مشخص ساخته ايم . اين مرحله بازسازى اسناد ، چه بسا برخاسته از اجتهاد و استنباط ماست كه شايد مورد پذيرش ديگران نباشد ، لذا بايد مرحله بازسازى اسناد ، با نگارش كتابى ، مستند شود .
اين انديشه ، سبب نگارش كتاب توضيح الاسناد گرديد كه پس از چند بار بازنگارى ، شكل نهايى يافت . راقم سطور تاكنون هيچ اثر كوچك هم نيافته است كه به موضوع