اسناد ويژه «كافى» در «وسائل الشيعة» - صفحه 224

در سند دوم در كافى ، پيچيدگى ديده مى شود ؛ چون ابن ابى عمير ، استاد كلينى نيست و نام وى در سند پيشين هم نيامده است ؛ ولى از طريق «على بن ابراهيم عن ابيه» هم كه در وسائل الشيعة افزوده شده ، اثرى در كافى نيست . حال اين قسمت افزوده ، از كجا پديد آمده ، به درستى روشن نيست . البته احتمال دارد كه صاحب وسائل ، اين روايت را معلّق به اسناد پرتكرار كلينى به ابن ابى عمير گرفته باشد ، همچنان كه احتمال دارد كه برخى از مراجعان در حاشيه نسخه ، عبارت «على بن ابراهيم عن ابيه» را استظهار كرده باشند و شيخ حرّ عاملى به اين نسخه مراجعه كرده و استظهار اين مراجعان را جزئى از سند پنداشته باشد ، يا تكرّر اين سند ، سبب خلط ذهنى و افزودن سهوى اين طريق به سند گرديده است .
مثال دوم :
1 . محمّد بن يحيى عن احمد بن محمّد بن عيسى عن محمّد بن يحيى عن طلحة بن زيد عن ابى عبد اللّه عليه السلام ....
على بن ابراهيم عن ابيه عن محمّد بن يحيى عن طلحة بن زيد عن ابى عبد اللّه عليه السلام مثله سواء.
2 . الحسين بن محمّد الاشعرى عن معلّى بن محمّد عن الوشاء عن عبد اللّه بن سنان عن ابى عبد اللّه عليه السلام .
3 . محمّد بن يحيى عن غياث بن ابراهيم عن ابى عبد اللّه عليه السلام . ۱
در اين جا در سند سوم ابهام وجود دارد و معلوم نيست كه مراد از محمّد بن يحيى در اين سند كيست ؟
آيا مراد محمّد بن يحيى عطّار ـ شيخ كلينى ـ است يا مراد محمّد بن يحيى خزّاز است كه نام وى به صورت محمّد بن يحيى در سند اصلى و ذيلى حديث اوّل به عنوان

1.كافى ، ج ۵ ، ص ۴۸ ـ ۴۹ ، ح ۵ ـ ۷ .

صفحه از 236