قبیلهها را _ که به اسلام گرویدند _ و پیامبر را ملاقات کردهاند، تشخیص داد.۱
از آنجا که معمول قبایل بزرگ عرب دارای مناطق سکوت وسیعی بودهاند و در بسیاری موارد، بین چند محل از یک قبیله حضور داشتهاند، جست و جوی صحابه از طریق قبایل مشکل است؛ به عنوان مثال، محل سکونت بکر بن وائل از یمامه تا بحرین و سپس تا دیار بکرِ عراق، امتداد داشته است.۲
با این وجود، نمیتوان هر کس از افراد این قبیله را که نامش در صحابه یا روات باشد، اهل بحرین دانست و تشخیص آنها نیز کار پرمشقت و دامنهداری است که در بیشتر موارد نیز به ثمر نخواهد رسید.
از میان قبایل ساکن در بحرین، «عبد القیس» _ که مهمترین و بزرگ‌ترین بودهاند _ دارای حدود و مرزهای جغرافیای مشخصی است که کاملاً در منطقه بحرین است.۳ در نتیجه، همه کسانی را که منسوب به این قبیله هستند، میتوان اهل بحرین به شمار آورد.
برای انتساب افراد به قبیله عبد القیس نیز سمعانی گفته است:
العبدی ... هذه النسبة الی عبد القیس فی ربیعة بن نزار و المنتسب الیه مخیر بین ان یقول: عبدی او عبقسی.۴
قبیله عبد القیس به تشیع و همراهی با امام علی علیه السلام نیز معروف بودهاند. برای تشیع ایشان به کلام ابن قتیبه در ترجمه صحار عبدی میتوان استشهاد نمود که نوشته است:
وکان عثمانیاً و کانت عبد القیس تتشیع فخالفها.۵
بشر بن منقذ (الاعور الاثنی) از بنی شن از عبد القیس، اشعاری در محبت امیرالمؤمنین علیه السلام دارد.۶
قبیله عبد القیس در جنگهای سهگانه حضرت، در کنار ایشان حضور چشمگیری داشتهاند.۷ هم‌چنین، امام صادق وقتی به کوفه رفتند در میان یکی از قبایل عبد القیس
1.. اینکه بعضی نویسندگان و تاریخپژوهان بحرین، در تاریخ محدثین و صحابۀ بحرین، تنها لفظ «بحرانی» را جست و جو نمودهاند و عدۀ کمی را معرفی کردهاند، خالی از دقت لازم است (ر.ک: علماء البحرین دروس و عِبر).
2.. ر.ک: الخراج و صناعة الکتابة، ص۲۷۸؛ معجم ما استعجم من اسماء البلاد و المواضع، ج١، ص٨۶.
3.. تاریخ ابن خلدون، ج۲، ق ۱، ص۳۰۰؛ معجم قبائل العرب، ج۲، ص۷۲۶.
4.. الأنساب، ج۴، ص۱۳۵؛ جمهرة النسب، ص۵۸۲؛ المعارف، ص۹۲.
5.. المعارف، ص۳۳۹؛ الغارات، ج۲، ص۷۸۵.
6.. خزانة الادب، ج۲، ص۱۵۶ (به نقل از: قبیلة بنو عبدالقیس، ج۳، ص۷۸).
7.. به عنوان مثال، در جنگ جمل سه هزار نفر یا بیشتر از این قبیله در رکاب حضرت بودهاند (ر.ک: انساب الاشراف، ص۲۳۷).
