مصاحبه با آية اللّه‏ رضا استادى - صفحه 301

مرحوم آية اللّه العظمى بروجردى رحمه الله كارى دقيق و گسترده در زمينه راوى ها و مروى عنه ها انجام داده كه در اختيار است . برخى به عنوان الصحيح من الكافى آنچه را به نظر خود صحيح دانسته اند (كه البته مورد اعتراض هم قرار گرفته) ، از بقيه روايات ، جدا ساخته اند . شايد كارهاى ديگرى هم باشد كه در خاطرم نيست .
به نظر مى رسد پژوهش بسيار سودمند و لازم ، اين است كه اگر مبناى ما اين باشد كه ضعف سند ، با عمل اصحاب ، جبران مى شود و صحّت سند ، با اِعراض ، بى اثر مى گردد (كه در مسائل فقهى نيز فراوان به آن استناد مى شود) ، لجنه اى تشكيل و با مراجعه به كتب فقهى قدما و آرا و نظريات آنها ، با اين مبنا ، مقبول و غير مقبول روايات فقهى الكافى را تعيين كنند و اين ، جايگزين تقسيم بندى مرحوم علّامه مجلسى و ديگران شود .
تحقيقى هم كه شنيده بوديم علّامه طباطبايى رحمه الله مى خواستند نسبت به احاديث انجام دهند ، يعنى بررسى متن ، لازم است ، تا از راه اتقان و اعتبار متن ، به اعتبار حديثْ واقف شويم و فقط به صحّت و ضعف سند ، بسنده نكنيم .
همچنين درباره راويان ، علاوه بر گواهى هاى كتب رجال و اعتماد به برخى قرائن ، به قرينه ديگرى هم توجّه شود و آن ، داورى درباره راوى ، با توجّه به كلّ آنچه او از ائمّه عليهم السلام نقل كرده است ؛ چرا كه در مواردى ، توجّه به همه مرويات ، ما را به اعتقادات ، اتقان و ضبط و نيز برخى ويژگى هاى ديگر راوى، راهنمايى خواهد نمود .

در ميان شروح نگاشته شده بر «الكافى» ، كدام يك ، از جامعيت نسبى اى برخوردار است؟

با اين كه كتابى مانند الكافى ، نياز به شرح ، ترجمه ، تعليقه و حاشيه داشته و دارد ، امّا اين كار ، در حدّ اطلاع ما ، تا سده دهم انجام نشده و يا دست كم ، در اختيار نيست . از سده يازدهم به بعد ، كارهاى ارزنده اى انجام شده كه اگر برخى از آنها بنا بود در زمان ما انجام شود ، نياز به تشكيل گروه يا گروه هايى داشت .

صفحه از 302