مصاحبه با آية اللّه‏ محمّد واعظ‏ زاده خراسانى - صفحه 313

ممكن است به طرق ديگر هم به كلينى باشد؛ ولى مسلّما اين طرق، بيش از تهذيب الأحكام و الاستبصار است. اين ، امتياز پنجم است.
مسئله ديگر، داشتن نسخ خطى مختلف و زياد است. ظاهرا قديمى ترين آنها نسخه اى است كه در مدرسه نواب است، با قدمت بيش از پانصد سال. ما هرچه گشتيم، اَقدم از اين نيافتيم.
يكى از امتيازات، اين است كه شروح زيادى بر الكافى نوشته شده است كه اگر سؤال كنيد، درباره اش بحث مى كنم. آية اللّه بروجردى، روى كتب اربعه، خيلى تكيه داشت، حتّى نظرش اين بود كه در جامع الأحاديث، اينها را جدا بنويسد كه اين كار ، عملى نشد، به لحاظ مشكلاتى كه من در مقدمه الموسوعة الرجالية گفتم. ايشان مى گفت: اين كتب، در همه اعصار شيعه، بعد از سده يكم ، مورد مراجعه بود و اصلاً فقها، مرجعشان اينها بوده و به كتاب هاى ديگر، آن قدر اعتنا نداشتند و نظرشان بر آن جمع نشده بود.
خُب اينها، همه براى كتب اربعه امتياز است. اينها با كتابى كه مثلاً دويست سال قبل پيدا و چاپ شده ، خيلى تفاوت دارند. اين، يكى از امتيازات كتب اربعه است و الكافى هم اين را دارد.
يكى از امتيازاتى كه خود كلينى در مقدمه الكافى آورده، «بلاغت» آن است. در مقدّمه، به روايات معارض اشاره كرده است و مى گويد كه در معارض، بهترين و آسان ترين راه ، اين است كه تخيير را انتخاب كنيم.
مثلاً در نماز در مسئله شكّ بين دو و چهار، سه و چهار ، دو و شش ، روش معروف شيعه است كه بنا را بر اكثر بگذارد و تمام كند و بعد يك ركعت ـ دو ركعت اضافه كند. كلينى در الكافى رواياتى را ـ كه سندشان هم صحيح است ـ نقل مى كند كه وقتى شك كرد، آن ركعت مشكوك را اضافه كند. من، به اين روش عمل مى كنم و عقيده ام اين است كه اين نظر كلينى، بنا بر اصلى كه گفته، يعنى تخيير، بوده است. اين تخيير، الآن

صفحه از 320