هم هست كه كار خيلى آسانى است. احتياج نداريم به اين كه به مرجّحات روايات معارض عمل كنيم. اين هم يكى از امتيازات كتاب ايشان است.
وقتى به الكافى مراجعه مى كنيم، مى بينيم كه گاهى در ذيل باب، با عنوان «و روى»، روايات معارض را ذكر مى كند و گاهى برايش باب مى سازد. مثل اين كه آيا ماه مبارك رمضان، از سى روز، كمتر مى شود يا نه؟ قول مشهور، اين است كه كمتر مى شود؛ ولى الكافى ، يك بابى دارد كه ماه رمضان ، استثنائا كمتر نمى شود. اين عقيده، تا زمان شيخ صدوق بوده است. او مى گويد: هر كس غير اين بگويد بايد از آن تقيّه كرد. چرا؟ چون اين روايات، خلاف اهل سنّت بوده و هرچه خلاف آنهاست، معتبر است.
شيخ مفيد هم در اين باره، يك رساله نوشته كه من در اوّل رساله عدديه شرح داده ام. البته شيخ مفيد، بعدا متوجّه شده كه كمتر هم مى شود.
كلينى، اين روايات را در باب آخر آورده است و از سخن شيخ صدوق ، معلوم مى شود تا زمان وى، قطعى بوده كه ماه رمضان، از سى روز كمتر نمى شود. عجيب اين است كه الآن هم اسماعيليه ، عقيده شان اين است. در كتاب دعائم الإسلام، همين عقيده هست و حتى در بعضى مجلاتْ ديدم كه مقاله نوشته اند كه ماه رمضان، استثناست. به نظر من ، اين روايات از اسماعيليه بوده است؛ يا جعل كردند و يا با روايات شيعه آميخته شده و اينها هم نقل مى كردند و در الكافى هم آمده و تا زمان صدوق هم قطعى بوده است.
شيخ مفيد و استادش از روشن فكران زمان بودند. اينها و كسانى كه همان تفكّر عقلانى شيعه را قبول داشتند، در مقابل اخباريان ـ كه اكثريت محدّثان از آنها بودند ـ ، قرار داشتند و در اين مسائل، به اين روايات اعتنا نكردند. خيلى از مباحث را با كلمات شيخ مفيد، مقايسه كنيد. بين تصحيح الاعتقاد شيخ مفيد و الاعتقادات صدوق، تفاوت از زمين تا به آسمان است. او، محدّث بوده و اين، متكلّم.