واکاوی مفهوم «یونسی» و ادله انتساب عده‌ای از راویان شیعه به آن
مجید معارف۱
حسن طارمی‌راد۲
محمدمقداد امیری۳
چکیده
تعبیر «یونسی» در باره برخی از راویان شیعی در کتاب رجال شیخ طوسی، یکی از تعبیرهای مورد مناقشه و احیاناً ابهام‌آمیز در رجال شیعه است. بر اساس بررسی‌های انجام شده در پژوهش حاضر، معانی چون: «تلمیذُ یونس» و «مِن أصحاب یونس به منظور بیان ذم یا مدح راوی» - که برخی محققان برای تعبیر «یونسی» بیان کرده‌اند - نمی‌تواند معانی صحیحی بوده و منظور دقیق از این تعبیر را مشخص و روشن کند. بررسی دقیق رابطه نمونه‌هایی از راویانی که چنین تعبیری در باره آنان به کار رفته با یونس بن عبدالرحمان و بررسی نقش آنان در ترویج معتقدات یونس بن عبدالرحمان نشان می‌دهد که تعبیر «یونسی» در باره عده‌ای از راویان به طور صحیح و دقیق به معنای «شاخص بودن راوی در طرفداری از نحله کلامی خاص منتسب به یونس» است که دست‌کم در نظر برخی، مانند مشایخ قم، بر ذم راوی دلالت داشته است.
کلیدواژه‌ها: دیدگاه‌های کلامی اصحاب امامان، اختلاف‌های کلامی، جرح و تعدیل، یونس بن عبدالرحمان، یونسی.
۱. طرح مسئله
یکی از مسائل مهم و قابل توجه در تاریخ اندیشه شیعه و به تبع آن در تاریخ حدیث شیعه،
۱.. استاد گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران (maaref@ut.ac.ir).
۲.. دانشیار بنیاد دائرة المعارف اسلامی (h.taromi@rch.ac.ir).
۳.. دانشجوی دکترای علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران (نویسندۀ مسئول: mmamiri@ut.ac.ir).
