محمد بن خالد البرقی،۱
محمد بن عثمان العبدی،۲
منیع بن الحجاج البصری،۳
موسی بن جعفر بن وهب البغدادی.۴
بنا بر این، همان گونه که میبینیم، تعبیر «یونسی» به معنای «تلمیذ یونس بن عبدالرحمان» از دو جهت دارای اشکال خواهد بود و به همین دلیل نمیتوان آن را به این معنا دانست.
3 - 2. «یونسی» به معنای: «من أصحاب یونس؛ برای بیان مدح یا ذم راوی»
با توجه به قراین ذکر شده، نمیتوان تعبیر «یونسی» را به معنای «تلمیذ یونس بن عبدالرحمان» دانست، بلکه باید به معنای «مِنْ أصحاب یونس بن عبدالرحمان» و به عبارت دیگر، «پیرو خط فکری یونس» باشد. حال سؤالی که در این جا مطرح میشود، این است که در این صورت آیا این تعبیر به معنای مدح یا ذم این راویان است یا معنای دیگری دارد؟
1.. همان، ج۲، ص۹۱: «[عدة من أصحابنا (= تعلیق)]، عنه (=عن أحمد بن أبی عبد الله)، عن أبیه، عن یونس بن عبد الرحمن، رفعه، عن أبی جعفر( قال ...».
2.. وسائل الشیعة، ج۲۸، ص۳۳۶: «... عن محمد بن قولویه، عن سعد بن عبد الله، عن محمد بن عثمان العبدی، عن یونس بن عبد الرحمن، عن عبد الله بن سنان، عن أبیه عن أبی جعفر( قال: إن عبد الله بن سبأ کان یدعی النبوة... فبلغ ذلک أمیر المؤمنین( فدعاه فسأله ...».
3.. تهذیب الأحکام، ج۶، ص۱۱۶: «... محمد بن یحیی، عن سلمة بن الخطاب، عن عبد الله بن الخطاب، عن عبد الله بن محمد بن سنان، عن منیع عن یونس بن عبد الرحمن، عن حنان بن سدیر، عن أبیه قال: قال لی أبو عبد الله( ...».شیخ طوسی این روایت را با این سند از شیخ کلینی نقل میکند. در کتاب الکافی، در سند این روایت به جای منیع، از مسمع یاد شده است: «محمد بن یحیی، عن سلمة بن الخطاب، عن عبد الله بن الخطاب، عن عبد الله بن محمد بن سنان، عن مسمع، عن یونس بن عبد الرحمن، عن حنان، عن أبیه قال: قال أبو عبد الله(: ...» (الکافی، ج۴، ص۵۸۹).ابن قولویه نیز در کامل الزیارات این روایت را با این سند نقل کرده است: «حکیم بن داود، عن سلمة بن الخطاب، عن عبد الله ابن الخطاب، عن عبد الله بن محمد بن سنان، عن منیع، عن یونس بن عبد الرحمان، عن حنان بن سدیر، عن أبیه، قال: قال أبو عبد الله(: ...» (کامل الزیارات، ص۴۸۱).
4.. الکافی، ج۴، ص۳۲۰ - ۳۲۱: «محمد بن یحیی، عن محمد بن أحمد، عن موسی بن جعفر، عن یونس بن عبد الرحمن قال: کتبت إلی أبی الحسن( ... فکتب ...».