2. مقدمه
ابوصادق سلیم بن قیس هلالی از اصحاب علی علیه السلام۱ و از طایفه بنی هلال بن عامر بود كه در ناحیه حجاز سكنا داشتند و بعدها به شام و عراق آمدند.۲ ولادت او دو سال قبل از هجرت در منطقه كوفه و هنگام وفات پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم دوازده ساله بود.۳
احادیث کتاب وی را می‌توان به طور کلی به سه دسته تقسیم نمود: روایات اخلاقی، فضایل ائمه علیهم السلام و گزارش از وقایع پس از رحلت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم تا عصر امام باقر علیه السلام که حجم بسیاری از احادیث به دسته اخیر مربوط است. گر چه سلیم کتابی داشته و روایات متعددی از آن در مصادر مهم حدیثی شیعه و اهل سنت نقل شده، اما به همه آنها، به خصوص متون منحصر به فرد این کتاب اعتمادی نیست، مگر آن که دلیل و قرینه‌ای خارجی بر صحت آنها دلالت کند.۴ به همین دلیل، پژوهش حاضر درصدد یافتن قراین متقن برای متفردات سلیم است تا بدین وسیله بخشی از آنها از حالت تردید خارج شوند.
3. معرفی و ارائه گزارشی از متفردات سلیم
در بررسی احادیث کتاب سلیم متفردات وی بسیار اندک و بیشتر نه به شکل یک حدیث کامل، بلکه به صورت بخشی از یک حدیث قابل مشاهده‌اند. این احادیث بر حسب ویژگی‌هایشان به چهار دسته قابل تقسیم هستند: 1. اعتقادی، 2. فضایل، 3. مطاعن، 4. تاریخی.
3-1. گزارش متفردات سلیم در محور اعتقادات و در موضوع معرفی دوازده امام معصوم علیهم السلام
یکی از انتقادات مطرح در باره کتاب سلیم وجود روایات بیان‌گر تعداد ائمه علیهم السلام با رقم سیزده نفر است. برخی دانشمندان اسلامی چون ابن غضایری۵ و علامه حلی۶ همین امر را دالّ بر ضعف کتاب وی گرفته‌اند. در کتاب سلیم بیست و چهار مورد احادیث معرف تعداد
1.. معجم الرجال، ج۸، ص۲۱۷.
2.. معجم قبایل العرب، ج۳، ص۱۲۲۱.
3.. این مطلب از حدیث سی و چهارم کتاب قابل برداشت است.
4.. تاریخ حدیث شیعه، ص۱۰۸ و ۱۰۹.
5.. رجال ابن الغضائری، ج۱، ص۳۶.
6.. خلاصة الاقوال، ص۸۳.
