بررسی و نقد متفردات کتاب سلیم بن قیس الهلالی - صفحه 88

است که رقم نهایی سپاه علی علیه السلام را بیست هزار نفر گزارش کرده‌اند. بنا بر این، نقل سلیم، نه در مورد سپاه عایشه با دیگر گزارش‌های همخوانی دارد و نه در مورد سپاه علی علیه السلام.

3-5-2-3-2. ارزیابی دسته دوم از متفردات سلیم در باره گفت و گوی ابوبکر با پسرش به هنگام مرگ

یکی از مدعیات کتاب سلیم در حدیث سی و هفتم، سخن گفتن محمد بن ابی بکر با پدرش ابوبکر در واپسین لحظات حیات پدر و نصایح پسر به پدر و سپس نقل آن برای دیگران است. این مطلبی است که ابن غضایری در رجال خود و علامه حلی در خلاصة الاقوال نیز بدان خرده گرفته و متذکر شده‌اند. این مطلب از این جهت اشکال دارد که محمد بن ابی بکر در هنگام فوت پدر (ابوبکر) حدود چهار سال داشت.۱ بنا بر این، چگونه ممکن است وی وصیت پدر و آخرین لحظات حیاتش را با این تفاصیل نقل کند؟! یا آن که به پدر توصیه به گفتن شهادتین در هنگام مرگ کند! و یا چشمان پدرش را پس از مرگ بسته و خلاصه تمام افعال و اقوالی را که معمولاً از افراد بزرگسال انتظار می‌رود، وی در سن چهار سالگی انجام دهد؟! برخی چون محقق کتاب سلیم، محمد باقر انصاری زنجانی، در مقدمه این کتاب پاسخ‌های متعددی را به شبهات مربوط به حدیث سی و هفتم ارائه نموده است که در ذیل، مهم‌ترین مستدلات وی همراه با پاسخ بدان‌ها آورده شده است:

_ وی با استناد به منابع دیگر اسلامی می‌گوید:

۰.سنّ محمد بن ابی بکر با نقل اقوال مختلف در سال هشتم هجرت یا دهم هجرت است.۲

اما مگر تفاوت توان و قابلیت کودک چهار ساله با شش ساله در نقل چنین تفصیلاتی تا چه اندازه است؟!

_ در بخشی دیگر می‌گوید:

۰.قضیه تکلم محمد بن ابی بکر با پدرش هنگام مرگ در روایات دیگر شیعه هم وارد شده است.۳

وی سپس به ذکر سه نمونه از این روایات می‌پردازد؛ اما نکته قابل توجه این است که این

1.. الاستیعاب، ج۳، ص۱۳۶۶.

2.. کتاب سلیم، ج۲، ص۱۲۱.

3.. همان.

صفحه از 92