زندان عباسیان،۱ نیز از موالی این خانواده بودند.۲
آل مهران یا آل خانبه كرخی ایرانی تبار ۳ _ كه ظاهراً در كرخ بغداد سكونت داشتند _ از خاندان‌های بزرگ حدیثی بغداد در این دوره محسوب می‌شوند. احمد بن عبدالله بن مهران بن خانبه از نویسندگان و از اصحاب موثق امامیه یكی از مهم‌ترین افراد این دودمان است.۴ وی در زمره شاگردان ممتاز یونس بن عبدالرحمن قرار داشته و با تعبیر یونسی شناخته می‌شده است.۵ همو كتابی همنام كتاب یوم و لیله استادش یونس تألیف كرده بود.۶ فرزند او محمد بن احمد نیز از اصحاب مورد اعتماد امامیه به شمار می‌رود كه کتاب‌هایی نیز نوشته بود.۷ برادر وی محمد بن عبدالله بن مهران _ كه نجاشی از او با تعبیر فاسد المذهب و الحدیث یاد كرده _ از محدثان پیرو خط متهم به غلو بوده است۸ و در پی اندیشه این گروه کتاب‌های چون مناقب ابی الخطاب و مقتل ابی الخطاب را تألیف كرده بود.۹ با این حال، روایات وی از طریق احمد بن ابی عبدالله برقی و محمد بن احمد بن یحیی اشعری(صاحب نوادر الحكمه) به مصادر روایی امامیه راه پیدا كرده است.۱۰ محمد بن اسحاق بن خانبه از محدثان گمنام و از مشایخ ابوالعباس حمیری نیز از تبار این خاندان است.۱۱
یكی دیگر از خاندان‌های علمی و سیاسی امامیه آل بزیع است.۱۲ اینان _ كه اصالت كوفی داشتند۱۳ _ ظاهراً به دلیل وابستگی قبیله‌ای به منصور عباسی و نیز عهده‌دارشدن مسئولیت سیاسی در دستگاه عباسی در بغداد سكنا گزیده بودند.۱۴ محمد بن اسماعیل
1.. ر.ک: رجال النجاشی، ص۳۲۶.
2.. اختیار معرفة الرجال، ج۲، ص۷۸۳ و ۸۵۵؛ رجال الطوسی، ۳۷۸ و ۳۶۶؛ رجال النجاشی، ص۳۷۶ و ۴۴۶.
3.. اختیار معرفة الرجال، ج۲، ص۸۳۷.
4.. خلاصة الاقوال، ص۶۴.
5.. رجال النجاشی، ص۹۱ و ۴۴۸.
6.. همان، ص۳۴۶.
7.. همان، ص۳۵۰.
8.. همان.
9.. معجم رجال الحدیث، ج۱۷، ص۲۶۵.
10.. رجال النجاشی، ص۳۴۶.
11.. همان، ص۳۳۰.
12.. طوسی از محمد بن اسماعیل بن بزیع با عنوان کوفی یاد می‌نماید (رجال الطوسی، ص۳۶۴).
13.. محمد بن اسماعیل بن بزیع از موالی منصور عباسی بوده است (رجال النجاشی، ص۳۳۰) و نیز عموزاده‌اش احمد بن حمزه را در زمره وزراء برشمرده‌اند (اختیار معرفة الرجال، ج۲، ص۸۳۵ و ۸۳۶).
