الفاظ معرّب در قرآن و حديث - صفحه 597

اول آن كه در منابع كتاب شناسى رساله اى با عنوان معربات در زمره آثار رشيدى ذكر شده است .
دوم كتابت نسخه معربات به همراه فرهنگ رشيدى با توجه به آن كه رشيدى در آغاز رساله آورده است كه فرهنگ وى در يك مقدمه و چند باب و خاتمه است اما تاكنون نسخه اى از فرهنگ رشيدى رؤيت نشده بود كه خاتمه اى داشته باشد و جناب آقاى عباسى گمان برده اند كه اين رساله معربات همان خاتمه است .

دلايل صحت انتساب اين رساله به بلگرامى

اما شايان توجه است كه از وجود چند قرينه مهم برمى آيد كه رساله حاضر متعلق به عبد الجليل بلگرامى است .
اول آن كه ترقيمه كاتب نسخه دهلى نو كه در آن كاتب صراحتا ذكر كرده است كه نسخه خود را از روى نسخه به خط مؤلف كتابت نموده است :
تمت الرسالة ، والحمد للّه وكفى ، والسلام على عباده الذين اصطفى ، وكانت الأصل بخط مصنفها السيد عبد الجليل بن السيد أحمد الحسيني البلگرامي ، وذلك صباح التاسع من شوال المكرم من شهور سنة تسعين ومئتين بعد الألف.
دوم آن كه تفاوت در معانى و تلفظ لغات معرّب رساله حاضر با فرهنگ رشيدى خود دليل محكمى است كه اين اثر به خامه وى نيست ؛ چرا كه قطعا در تأليف چنين اثرى بايد از فرهنگ اصلى خود بهره مى برده است و حال آن كه در برخى از واژه ها آن قدر تفاوت ديده مى شود كه مى توان اين گونه بيان نمود كه اين دو تأليف از دو نويسنده با منابعى متفاوت بوده است . از باب نمونه ، دو واژه مشترك ميان هر دو لغت نامه ذكر مى شود تا امكان مقايسه براى خوانندگان فراهم گردد :

صفحه از 652