الفاظ معرّب در قرآن و حديث - صفحه 612

آن ولايتى است .
سَذاب : به فتح ۱ و ۲ دال معجمه ، معرّب سداب به دال مهمله و آن گياهى است معروف .
ميزاب : معرّب ميزاب به ياء مجهول ، يعنى جاى چكيدن آب ۳ و ميز ۴ به ياء مجهول ۵ در اصل شاش و شاش ۶ كننده ۷ و امر به شاش كردن ۸ ، و معنى تركيبى آن پاشنده آب و في القاموس : أزب الماء كضرب جرى ، و منه الميزاب و ۹ هو فارسي معرّب أي بل الماء ، ليكن بنابر تعريب در اين ۱۰ تفسير سخن است ؛ چه هر گاه ميزاب به معنى فاعل تواند بود ، احتياج به معنى امر گفتن كه باعث ارتكاب تكلف ۱۱ امر به ميز ۱۲ است نباشد . ۱۳
جُلّاب : به ضم و تشديد لام ، معرّب گلاب .
جريب : مقدار چار قفيز ، معرّب گرى و آن در اصل مطلق پيمانه است .

باب التاء

جلبت : معرّب گَلبَت ، به فتح كاف فارسى و باء موحده و آن نوعى از كشتى است ، چنان كه در جهانگيرى است . ۱۴
ناخذاة : به ذال معجمه ، معرّب ناخدا ، نواخذه جمع ، و عرب از آن فعل اشتقاق كرده ۱۵ ، يقال : ۱۶ تَنَخّدْ كتَرأسَ .
طست : به سين مهمله و معجمه ، معرّب تشت و گاهى تاء را به سين بدل كنند و

1.م : به ضم.

2.م : + به.

3.م : + كسره ميم اشباع كردند و حركت همزه به ما قبل دادند و به واسطه التقاى ساكنين همزه را حذف كردند.

4.م : نيز.

5.م : - به ياى مجهول.

6.م : - و شاش.

7.م : + است.

8.م : - و امر به شاش كردن.

9.م : أو.

10.اصل : ـ اين.

11.م : - تكلف.

12.م : ميران (در حاشيه آمده كذا في الأصل و شايد مراد ميزاب باشد).

13.م : - نباشد.

14.م : گفته.

15.م : كرده اند.

16.م: - يقال.

صفحه از 652