اهلبیت علیهم السلام قرار گرفتهاند. این کتاب کهنترین منبع اصلی روایات صعب و مستعصب است و بیشتر روایات را در این باره گرد آورده است. نکته جالب توجه، مشابهت حکم صادر شده در باره «حدیث» و «امر» اهلبیت علیهم السلام است. هر دو صعب و مستصعباند و تحمل و اقرار و ایمان به آن، جز برای چند گروه دشوار دانسته شده است. در هر دو دسته روایت، گروههای استثنا شده، سه گروه و مشابه هم هستند: انبیای فرستاده شده، فرشتگان مقرب و مؤمنان آزموده شده.
همچنین، در سخن امام باقر علیه السلام به جابر، ایشان «امر» را بر «حدیث» تطبیق داده است. امام علیه السلام ابتدا از صعوبت «حدیثنا» گفته و سپس خواستار عدم رد «امرنا» شده است:
۰.یا جابِرُ! حَدیثُنا صَعبٌ مُستَصعَبٌ، أَمْرَدُ ذَكْوَانُ وَعْرٌ أَجْرَدُ، لایَحتَمِلُهُ _ وَ اللّهِ _ إلاّ نَبِی مُرسَلٌ، أو مَلَكٌ مُقَرَّبٌ، أو مُؤمِنٌ مُمتَحَنٌ، فَإِذا وَرَدَ عَلَیكَ _ یا جابِرُ _ شَیءٌ مِن أمرِنا فَلَانَ لَهُ قَلبُكَ فَاحمَدِ اللّهَ، وَ إِنْ أنكَرتَهُ فَرُدَّهُ إلَینا أهلَ البَیتِ، و لا تَقُل كَیفَ جاءَ هذا؟ و كَیفَ كانَ؟ و كَیفَ هُوَ؟ فَإِنَّ هذا _ وَ اللّهِ _ الشِّركُ بِاللّهِ العَظیمِ؛۱
۰.ای جابر، حدیث ما سخت، دشوار، صاف [و بی پوشش]، مردانه [یا فروزان و پر التهاب] و بی پیرایه است. به خدا سوگند! جز پیامبر فرستاده شده یا فرشته مقرّب یا مؤمن آزموده شده، آن را تحمّل نمیكند. پس هر گاه ای جابر، چیزی از امر ما آمد و دلت در برابر آن نرم شد، خدا را سپاس بگزار و اگر آن را نفهمیدی، آن را به ما اهلبیت علیهم السلام بازگردان و مگو: این چگونه آمده است؟ و این چه بوده است؟ و این دیگر چیست؟ ! كه به خدا سوگند! این كار، شرك آوردن به خدای بزرگ است.۲
گفتنی است در روایت صفار از ابو حمزه ثمالی نیز این معنا به روشنی یافت میشود؛ اما به نظر میرسد که این روایت، نقل معنا و متن مختصرشده روایت دیگر صفار باشد. در متن تفصیلی، سخنی از «حدیثنا» نیست و صدر و ذیل حدیث در باره «امرنا» است. گفتنی است شاید بتوان این نقل معنا و اختصار را نشانه تلقی راویان و ناقلان حدیث از هممعنایی «امرنا» و «حدیثنا» در این دسته از روایات دانست. متن هر دو نقل را میآوریم تا بتوان داوری نمود:
متن مختصر:
1.. رجال الکشی، ص۲۶۶، ح۳۴۱.
2.. همان، ج۲، ص۴۳۹، ح۳۴۱.