فهرست نمایه موضوعات خطبهها با حذف مکررات
تحلیل محتوایی خطبهها (تحلیل موضوعات خطبهها)
از آن‌جا که در تحلیل هر سخن مضمون، ساختار زبانی و زمان و مکان صدور آن قابل بررسی است، لذا در تحلیل محتوایی خطبه‌های جمعه و عیدین رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلم مضمون آنها _ که شامل نمایههای موضوعات خطبهها است _ و نیز ساختار زبانی آن در قالب مرور ادبیات خطبهها نیز عوامل تاثیرگذار بر ادبیات خطبهها مورد تحلیل قرار میگیرد؛ ضمن این که زمان و مکان صدور خطبهها هم با تحلیل مناسبتی آنها ارزیابی میگردد.
لازم به ذکر است که تحلیل مورد نظر بر اساس دو پیش فرض: 1. همه خطبه‌های پیامبر مدنی بوده است؛ 2. به دلیل تقطیع خطبهها اطلاعات ما در باره همه خطبه‌های ایراد شده توسط پیامبر اسلام در طول حیات مبارک ایشان ناقص است، صورت میگیرد.
تحلیل مؤلفه‌های مهم خطبهها
مؤلفه‌های مهم خطبهها را میتوان در قالب چهار موضوع مورد تحلیل قرار داد:
مؤلفه‌های اعتقادی، مؤلفه‌های اخلاقی، مؤلفه‌های فقهی و مؤلفه‌های تاریخی. اینک توضیح اجمالی هر کدام از این مؤلفه‌های یاد شده:
الف. مؤلفه‌های اعتقادی
اولین مسأله‌ای که در میان مؤلفه‌های اعتقادی در خطبه‌های پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم آشکارا به چشم میخورد، خدا و مسأله توحید است. حضرت به جز در خطبه‌های ناقص، در تمام خطبهها کلام خویش را با حمد و سپاس و ستایش الهی اغاز نموده و سپس به ذکر موارد دیگر پرداخته است. لازم به ذکر است که پیامبر اسلام در خطبهها به اقسام توحید، اعم از توحید در ذات، توحید در صفات، توحید در افعال و توحید در عبادت اشاره فرموده است.
پس از ذکر مسأله خدا و توحید و نبوت، معاد و تولی و تبری و موضوعات دیگر اعتقادی
