1. حقائق أسرار الدین
حقائق أسرار الدین عنوان کتابی است که برای نخستین بار در مجموعه «سلسلة التراث العلوی» در سال 2006 میلادی با انتساب به حسن بن علی بن شعبة حرّانی نشر یافته است.۱ ظاهراً حقائق أسرار الدین از مهم‌ترین کتاب‌هایی است که منظومه اعتقادات و اصول دین نُصیری‌ها را _ که خود از آن به «الفقه الأکبر» تعبیر می‌کنند _ تبیین می‌نماید.۲
این اثر _ که به گفته علی بن حمزة حرانی کتاب معروفی در میان نصیریه بوده۳ _ مشتمل بر یک مقدمه و سیزده باب است و هر باب، مشتمل بر مطالبی است که مؤلف در لا به لای آنها احادیث فراوانی از ائمه علیهم السّلام، گاه مُسند و گاه بدون ذکر سلسله سند، نقل کرده است. عناوین ابواب کتاب، برآمده از محتوا و مدلول احادیث همان باب و تا حدود بسیاری بیان‌گر اصول اعتقادی مؤلف آن است.۴ باورهایی که در این کتاب با استناد به احادیث بازتاب یافته کاملاً با اعتقادات رایج و سنت رسمی امامیه متفاوت است و بیش از همه با عقاید فرقه نُصیریه همخوانی دارد و بیان‌گر آنها است؛ به‌گونه‌ای که به یقین می‌توان مؤلف آن را از پیروان این مذهب قلمداد کرد.۵
افزون بر محتوای کتاب، نقل قول فراوان از آثار و بزرگان فرقه نُصیریه، همچون حسین بن حَمْدان خَصیبی (م346 یا 358ق)۶ و کتاب الرسالة وی،۷ کتاب المثال و الصورة محمد بن نُصیر نُمیری۸ و نیز متون شناخته شده در میان این فرقه، همچون کتاب الهفت و الأظِلّة۹ و کتاب الاُسوس۱۰ هر دو منسوب به مُفضّل بن عُمر جُعفی، کتاب الدستور۱۱ از
1.. Catafago, p. ۵۲۴, item ۹.
2.. ر.ک: http://۳lawi.ahlamontada.org/t۳۰۸-topic (January ۰۲, ۲۰۱۵)
3.. حجة العارف، ص۲۶۹.
4.. شبیه این روش عنوان‌گذاری ابواب را می‌توان در عناوین ابواب کتاب وسائل الشیعة شیخ حر عاملی مشاهده کرد؛ به گونه‌ای که عناوین ابواب این جامع فقهی _ حدیثی، آرای فقهی مؤلف آن است.
5.. جالب توجه، آن که مؤلف فصلی را به لزوم تقیه اختصاص داده و در آن‌جا از کتاب المرشد فی لزوم التقیّة ظاهراً اثر ابو اللیث محمود الشاشی احادیثی را نقل کرده است (ر.ک: حقائق أسرار الدین، ص۱۴۵-۱۴۶). در منابع مختلف هیچ اطلاعی دربارۀ این اثر یا مؤلف آن نیافتم.
6.. برای نمونه، ر.ک: همان، ص۴۷، ۷۱، ۸۲، ۹۰، ۱۰۱، ۱۱۴.
7.. حَرّانی این کتاب را بر مؤلف قرائت کرده است (همان، ص۱۱۴).
8.. برای نمونه، ر.ک: همان، ص۲۳، ۴۲، ۷۷، ۹۵، ۹۸.
9.. برای نمونه ر.ک: همان، ص۱۷، ۴۵، ۶۰، ۶۳، ۶۴، ۱۴۷.
10.. برای نمونه ر.ک: همان، ص۱۵، ۴۰، ۶۰.
11.. برای نمونه ر.ک: همان، ص۵۵.
