از بین می‌روند.^۱

لازم به ذکر است که در میان عرفا و فلاسفه تقسیم‌بندی‌های دیگری از انواع حجاب یاد شده است؛ از جمله حجاب‌های ظلمانی و نورانی. در گزارش از این دو نوع حجاب، از تعابیر مختلفی استفاده می‌شود؛ برای مثال، عقل‌های مجردی که در خلقت ترتب مقامی نسبت به هم دارند، نوعی حجب نورانی نامیده شده‌اند.^۲و تعابیری هم‌چون امیال نفسانی و حیوانی اعم از شهوت و غضب نوعی حجب ظلمانی به شمار می‌روند.^۳ نیز از این دو دسته حجاب به صور جسمانی و صور روحانی تعبیر شده است.^۴ هم‌چنین از عالم طبیعت و ماده به حجب ظلمانی و مافوق ماده به حجب نورانی نام برده شده است.^۵

اما در میان روایات شیعی کاربرد حجب الظلمه به هیچ یک از این معانی مشاهده نمی‌شود و تنها از حجب النور سخن به میان رفته است:

۰.حتی تخرق ابصار القلوب حجب النور...^۶

اما روایات منقول از اهل سنت در این باب را می‌توان تا حدودی با این تعابیر منطبق کرد.

2. حجاب‌های تکوینی دارای مراتب وجودی‌اند و رابطه طولی با هم‌ دارند. از روایات برمی‌آید که حجاب‌ها دارای مراتب‌‌اند که هر مرتبه دارای حجاب‌های متعدد است و رفع هر مرتبه منجر به ظهور دیگری می‌شود که از نظر خلقت برتر است و تا مرتبه پایین‌تر خرق نشود، مرتبه بالا ظاهر نمی‌گردد. روایات متعددی دربردارنده این مضمون‌اند؛ از جمله روایت معراج که مرحله به مرحله از آنها یاد می‌کند؛ برای نمونه، در بخشی از آن بیان می‌دارد که پیامبر صلی الله علیه و اله پس از رفع هر حجاب و بالارفتن از هر مرحله، یک تکبیر گفتند^۷ و یا روایت منقول از امیرالمومنین علیه السلام که در پاسخ به سؤال راوی در باره معنای حجب می‌فرمایند: حجب اول هفت حجاب هستند که مسیر میان هر یک تا دیگری پانصد سال است و حجب دوم هفتاد حجاب است که مسیر میان هر یک از آنها نیز تا دیگری پانصد سال است و....^۸