معناشناسی، مختصات و مصادیق «حجب و سرادقات» در حدیث شیعه - صفحه 122

این مطالب نشان‌گر طولی بودن رابطه میان این حجب است. علامه جوادی آملی در این‌باره می‌گوید:

۰.إنّ تلک الحجب کانت سبعة، و کانت طولیّة لا عرضیّة، و کلَّما انخرق حجاب حصل قرب لم یکن حاصلا قبله.۱

تعداد این حجاب‌ها از هفت حجاب تا نود هزار حجاب گزارش شده است.۲

3. حجاب‌های تکوینی تقدم و تأخر در خلقت دارند. در روایات، فاصله هر حجاب با حجاب دیگر پانصد سال ذکر شده است.۳ این که از تعبیر زمان برای بیان فاصله دو چیز استفاده شده است، نشان‌گر تئوری تقدم و تأخر خلقت هر مرتبه است که در این‌جا مراد از آن به لحاظ عدم طرح زمان در مجردات، رتبه وجودی خواد بود و نه رتبه زمانی.

4. جهل دلیل اصلی حجاب است. در روایات دلیل اصلی وجود حجاب، خلقت بر مبنای جهل بیان شده است. در گزارشی که راوی به نقل از امام سجاد علیه السلام بیان می‌کند، امام دلیل محجوب بودن خداوند از آفریدگان را آفرینش آنها بر پایه و اساس نادانی ذکر می‌کنند.۴ قطعاً مراد از این جهل و نادانی که همه گرفتار آن هستند، جهل اختیاری نیست، بلکه مراد از آن جهل و فراموشی است که انسان با ورود به جهان مادی دچار آن می‌شود.

5. حجب دارای سرادق هستند. تعبیر «سرادقات الحجب»۵ نشان می‌دهد که حجب دارای سرادق هستند، اما عکس این مسأله صادق نیست و در روایات به کار نرفته است.

6. هر اسم و صفت الهی دارای حجاب است. در روایات، هر اسم و صفت الهی با لفظ حجاب وصف شده است که هر یک فوق دیگری است و به همان نسبت که اسما و صفات دارای رابطه طولی با هم‌اند، حجاب‌های آنها نیز با هم رابطه طولی دارند؛ برای مثال، در روایتی طولانی منقول است که پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله در پاسخ به مسائل عبد الله بن سلام در باره طبقات آسمان و... مافوق جنت الماوی حجاب مجد است و مافوق آن حجاب حمد و مافوق آن حجاب جبروت و... تا به خداوند متعال۶ و یا در روایات لفظ حجاب بر هر صفت یا اسم الهی تعلق گرفته است که دلالت دارد هر یک دارای

1.. أسرار الصلاة، ص۲۳.

2.. تفسیر القمی، ح۳۷۳.

3.. التوحید، ۲۷۸؛ الامالی (صدوق)، ص۴۳۵.

4.. علل الشرائع، ج۱، ص۱۱۹.

5.. تفسیر القمی، ج۲، ص۱۱.

6.. بحار الانوار، ج۵۷، ص۲۴۸.

صفحه از 131