میکند که به همان روش، ناگزیر است برای کتاب جمیل نیز یک یا دو طریق بیشتر ذکر نکند تا حجم کتاب زیاد نشود.۱ مشابه این کلام را در باره کتابهای ثابت بن شریح نیز میبینیم:
إنما اختصرنا الطرق إلی الرواة حتی لا تکثر فلیس أذکر إلا طریقاً واحداً.۲
او به گاهِ سخن از کتاب الحج معاویة بنعمار دهنی نیز اشاره میکند که ما بعضی از طرق آن را ذکر کرده و از بیان بقیه طرق آن صرف نظر مینماییم.۳
بدین ترتیب، نجاشی سعی دارد این قاعده را در سراسر فهرستش رعایت نماید و معمولاً اگر مؤلفی چندین کتاب داشته باشد و این آثار دارای طریق مشترک باشند. او فقط یک طریق به کل آنها ذکر میکند تا به غرض خود پایبند بماند.۴
البته نجاشی برای برخی آثار چند طریق ذکر میکند که بیشتر، کتب معروف هستند؛ به عنوان مثال، نجاشی به کتب سیگانه حسین و حسن فرزندان سعید اهوازی پنج طریق۵ و به کتاب القضایاء محمّد بن قیس _ که با وصف «معروف» قرین شده _ دو طریق ذکر نموده است.۶ همچنین، گاهی، برخی از طرقِ کتاب یک مؤلف را در ترجمه دیگران نقل میکند؛ به عنوان نمونه، نجاشی برای کتاب عبد الله بن بکیر بن اَعین، علاوه بر طریقی که در ترجمه خود او آورده،۷ طریق دیگری را نیز در شرح حال جعفر بن هذیل برای همین کتاب ذکر میکند.۸ یا برای کتاب «الراهب و الراهبه» نوشته حسن بن راشد،۹ در ترجمه ربعی بن عبد الله بن الجارود طریقی دیگر نقل کرده است.۱۰
لازم به ذکر است که بیان چند طریق در الفهرست نجاشی لزوماً به معنای اختلاف
1.. همان، ش۳۲۸.
2.. همان، ش۲۹۷.
3.. همان، ش۱۰۹۶.
4.. به عنوان نمونه، ر. ک: همان، ش۱۵۴و ۲۱۵و ۴۲۸ و...
5.. همان، ش۱۳۶، ۱۳۷.
6.. همان، ش۸۸، ص۴۴. از این جمله است: شمارههای ۸۵۸، ۱۸۳ و...
7.. همان، ش۵۸۱.
8.. همان، ش۳۲۲.
9.. فهرست الطوسی، ش۲۰۰.
10.. فهرست النجاشی، ش۴۴۱. همچنین، به نظر میرسد که به جهت خاص بودن عنوان «الراهب و الراهبة»، طریق ذکر شده در ترجمه حمید بن مسعود نیز مربوط به کتاب نوشتۀ حسن بن راشد باشد (همان، ش۳۴۳). متن این کتاب در روایتی از کتاب الکافی باقی مانده است (الکافی، ج۱، ص۴۸۱).